Blog po śląsku- Ewelina Kuśka : Gwara śląska

Bebok Starki i ciotki, opy i omy, somsiod i potka dobry znajomy, kożdy sztyjc straszy i yno godo, że zmierzłe bajtle, to bebok zjodo. Jak niy poschraniosz graczek z delowki, jak we Wilijo niy zjysz makowki, jak locesz, abo straszysz kamratki, jak klupiesz wieczor w dźwiyrze sąsiadki, to już cie straszom, że bebok leci. Zaroz wylezie i zeżro dzieci. Choć żejś go jeszcze niy widzioł wcale, bo sztyjc kajś siedzi som na powale, abo za ścianom szuści i klupie, abo spi w szparze w starej chałupie. Bebok w stodole, bebok je w rzece, a jak tam przidziesz, to łon uciecze. A je łoszkliwy, jak mało kiery, choć ni mo kryki, ani giwery. A jednak, bojom fest sie go dzieci, bo żodyn niy wiy, skoro przileci. Toż, kożdy dumo i rozważuje jak tyż tyn bebok sie prezyntuje. Czy łon je wielki jak kumin z gruby,   Abo, jak mrowca bebok łoszkliwy je mały, abo ciynki jak szpanga. Czy łon mo muskle i dźwigo sztanga, abo je leki jak gynsi piyrzi, abo si

Piyrsze zdrzadło

Wiela je po ślubie Gryjty i Wikusia? Zaroz!...Niech pomyśla, porachować musza. Wiym! Dwadzieścia rokow majom łod wesela, ale choć grosz majom, to majom niewiela. Wszystko skiż Wikusia. Na chałpa mu szkoda, sztyjc szpruje światło, gaz, jodło i woda, sztyjc ta sama pralka, meble, lonty, graty, a wszystko skiż chłopa, co tak je chamiaty. Jak Gryjta co kupi, zarozki je ściekły, aż w końcu...sie garce na blasze rozciykły. - I w czym byda warzić? Z garca leci woda - beczy Gryjta, chłopu na garce zajś szkoda. Coby jom niy słyszeć, flot uciyk do pola. - Grosza ze szporkasy ruszyć niy pozwola!! Wnerwiła się baba, do antryju poszła, wszystki Wikusiowe strzewiki wyniosła, wysmyczyła z ławki stare guminioki, potym do pojstrzodka wciepała ziymioki. A potym sztolkapy se narychtowała i miynso w nich piykła, ajlauf zakłocała, a nudla zrobiła w laczach Wikusiowych. - Jeszcze to zawarzić i łobiod gotowy! Kurziło się z blachy, gumoki gorały, zandale pyrsz

kopalnia po śląsku Byli se roz dwa kamraty, kierzi żyli jak brat z bratym. Już jak łoba byli mali, to do kupy się trzymali. Jedna trzesnia przekrowali, jednym balym se ciepali, jedyn heft do kupy mieli, używali jednych breli. I tak dycko se godali, kiedy jeszcze byli mali - Jak urosnom z nas już chłopy, to pójdymy do roboty i na gruba się przijmnymy- hajerami łostanymy. Tak sie stało, jak godali. A co potym boło dalij? Jak sjechali już na spodek zakludzono ich na przodek. Wszyndzi maras, wszyndzi  cima, łokiyn, ani dźwiyrzi ni ma i trza ciepać łopatami, choć ze strachu galotami łobum prało, że sromota. Aż popuścioł po galotach  jedyn kamrat i tak dżisnył, choćby kulok z wiyrchu piznył, abo ring popuśioł cały. A galoty sie stargały. Drugi kamrat tak sie zlynknył, że ze strachu praje klynknył. Potym puscioł sie chodnikiym i uciekoł z wielkim rykiym, a kamrata smoloł w przodku. Tela o kamractwie godki. Bo już s

Adelka se dzisio kolanko odrziła, bo chlasła o zola, tak sie zagapiła. Teroz siedzi w kącie, dzierży sie za nożka, boroczka Adelka, naszo mało dziołszka. Aż tu naroz przyszła starka od Adelki, a ta starka serce mo dlo bajtli wielki. Pohuhała nożka, pohalała liczka i już uśmiychniono mo dziołszka gymbiczka. Jak dobrze, że bajtle majom dobre starki, co ich ucholkajom, opowiedzą bajki, czasym ciompa utrzom, zista ufyrlajom, ci, co majom starki fest dobrze sie majom.

Bania. . Urosła przy płocie bania, choćby beczka. Fest jom podziwiała maluśko Hildeczka. Choć kole nij rosły kwak i oberiba, a dali marekwia i dłogo pokrziwa, to dziołszka na bania yno zaglonadała, aż w końcu do starki tak kiedyś padała: - Jak już przidzie jesiyń, to zrobia ś ni straszka. Do pojstrzodka wraża jako staro flaszka   i świyczka różniono, coby sie świyciła i coby przed siyniom tak bajtle straszyła. Bania je markotno na taki godania, bo przaje fandzoli, sztyjc poglondo na nia. Choć je fest bachrato, a fandzola chudo, to gorko w to wierzi, że kiejś im sie udo. Toż niy chce być straszkiym, a bardzij idolym, coby sie poasić przed calutkim polym.

Bajka o śwince                                     Babuć Kulo sie po placu babuć we marasie, rod w gnojoku ryje, po pije w kalfasie, kaj je reszta wopna i stare pająki, co się przipryczyły zza płota łod łąki. Gryzie babuć   wongel jak słodki bombony, po pije go wodom, kaj gebiz łod omy leżoł zmoczony. Woda zzielyniała, skuli tego bardzij mu tyż szmakowała. Zeżro wieprzek mucha,   ślywki ze swaczyny, po ym se po prawi resztom pajynczyny. Godali nom   oma, że nikierzi ludzie som gynau zmazani, choćby te babucie. Dejmy na to ujec, jak przidzie naprany, tyż jak wieprzek śmierdzi i je okulany. Śmiejymy sie z wieprzkow, ale wszyscy wiedzom- kożdego   babucia kiedyś ludzie zjedzą.

Bachrato królewna- Po śląsku Bachrato królewna Za groniami, za stromami, za strymi krzipopami przed rokami tymu wiela żoł krol z babom.   Mieli cera. Choć krolewna piykno była rada jadła, rada piła. Fet i woszty robiom swoji. A ku tymu, drodzy moi keks, bombony, kreple, moczka. Rynce załomała szwoczka. Ni ma tela sztofu w mieście, knefli brakło już wkrolestwie. Wszystki klajdy popukały, a strzewiki sie zdeptały. Krol już ślimce, bo niestety w mieście kończom sie maszkety. A krolewna wszystko smoże. Łoto-   zawaliła łoże. Chned łordeka sie zapadnie, a królestwo się rozpadnie. Zawezwano w końcu wróżka, co je lekko, choćby muszka. W lufcie furgo jak rakieta, choć na karku ciynżko keta. Niech krolewna zaczaruje, abo myni jom futruje. Przileciała wróżka chned. Piyrsze ji wyciepła fet. Woszty biydnym rozdziylała, a królewnie tak padała: - Jak chcesz ksiyncia kiejś zapoznać, muszą skończyć się te błozna. Czas gymizom ło

Smok Jo już myśla nad tym rok,                                 jak wyglondać może smok, cobych poznoł go z daleka, bo łon może zjeść człowieka. Czy je wielki? Czy mo skrzidła? Czy ksiynżniczka mu sie zbrzidła I na dzieci by mioł szmak? Kierejś zeżrać by chcioł tak? Coby wartko tu niy wskoczył i mie naroz niy zaskoczył musza już się prziszykować jako zbroja narychtować. Miecz, to zrobia se z patyka i wypija garniec mlyka, cobych siły mioł niymało, by smokowi się niy zdało, że mo z chuchrym do czyniynio, co się poddo bez walczynio. Jak go dziubna tym patykiym, smok uciecze zaroz z rykiym i sie wiyncyj niy pokoże Ślad zaginie po potworze

Strzewiczek - Po śląsku  Strzewiczek Poszoł na łąka roz mały Zefliczek i w trowce wysoki se straciuł strzewiczek. Powiydzcie mi ptoszki cojście tu lotały Czy żejście strzewiczka dzisio niy widziały? A mono ty w trowce brzynczoncy świerszczyku wiysz co o mojim jednym strzewiku? A mono zajączki we trowce kicały znodły mój strzewiczek i mi go zebrały? Niy wiy już co robić i ślimce Zefliczek Kto mi teroz łoddo mój drugi strzewiczek? Powiydz mi boczoniu mój kochany ptoku jak jo teroz pójda du dom po   bosoku? Aż tu naroz prziszła siostrziczka Zefliczka Poszukała w trowce i znodła strzewiczka Utrziła mu płaczki sznuptechlom ze liczka Jak dobrze je mieć starszo siostrziczka!

Szprytno Koczka Szprytno koczka Tam w antryju na bifyju stoji mlyka szolka czako koczka aż wylezie mama, tata, Jolka. Jak wylyźli na zegrodka, to koczka skoczyła, cołki mlyczko ze szoleczki, wartko- chlaps- wypiła. Prziszła Jolka ze zegrodki, a pić ji sie chciało, wtym zaglondo, a tu mlyko kajś wyparowało. Inkszym razym szprytno koczka z kąta zaglondała jak w niedziela mama miynso w kuchni rychtowała. W cołki chałpie już woniało piyknie roladami, ale tata mama woło na film z kowbojami. Jedna baba do kowboja na koniu strzylała, a tam w kuchni se rolady koczka wyżyrała. Jak rodzinka już po filmie za stoł chciała siodać, to niy było już do klusek i zołzy co podać.

Podciep Ja, terozki to sie baby młode dobrze majom, weznom bajtla do wozyka i w parku hurdajom, wrażom nupel i se dżiszczom sztyjc ze sąsiadkami, a  niy muszom dzieci bronić przed czarownicami. A jo jeszcze to pamiyntom, jak żech boła mało wtedy jednej babie wiedźma bajtla podciepała, a zaczyno się niewinnie. Matka szła do pola, dzieć se społ we kolybeczce, pierzinka go grzoła, ptoszki piyknie mu za łoknym ćwiyrkały do ucha, ucholkała go buczyniym pszczoła, abo mucha, toż se piykne miywoł śniki. Matka sie niy boła że łobudzi sie zarozki, we ćwikli se ploła. Ale pora już na blacha poprzistawiać garce, bo trza łobiod już rychtować – spomniało sie matce. Prziszła nazod do tej izby kaj dzieciątko spało, naroz wejrzi, a w kolybce stworzyni leżało bardzo szpetne, sztyry szkuty, małe zgnite zymby, brzuch bachraty i śmierdziało mu łokropnie z gymby. - O loboga! Kaj mój bajtel?! – klupie serce matki- -          Mom podciepa we kolybce, leca do somsiadki! Prziszła Truda, mądro baba i tak zaroz

Uciekając w noc przed ciepłą poduszką. daleki puszczyk gdzieś rozbija ciszę na kropelki rosy. wilgoć mieszka na wargach kwiatów. ciemność jest próbą oddalenia. stara znajoma ławka ucieka w zaświaty. obce kształty znajomych drzew kiwają się żałośnie. nawet własne dziecko płacze cudzym głosem. jestem na czyimś obrazie. w górze Wielka Niedźwiedzica waruje. dyszy. Świetliki na podmokłej łące tańczą u wezgłowia nocy.  znikają  gdy zbliżasz się na odległość łokcia. twoje szczęście jest tu i teraz a ty gasisz je wyciągnięciem ręki. Z głębokości Światło wydaje się  kolorową kokardą Bóg schodzi po drabinie. mówi że tu i  teraz nie zaciskać pięści I że w samym  środku ciemności może wytrysnąć płomień. że woda może być twardsza od głazu. może rozkruszyć kości choć wsiąka w nie jak w gąbkę. i że nad przepaścią można oprzeć się o liść rozpostarty na moście powietrza. uniesie mnie jego prąd i wszystko będzie jak da

VII Światło nie jest tłuścioszkiem.   Było ich tak wielu, że światłość bijąca od ich lśniących postaci zupełnie mnie poraziła. Dopiero po jakimś czasie mogłam przyjrzeć się temu nieprzebranemu tłumowi dostojnych, prawie przeźroczystych postaci, u których nie potrafiłam rozpoznać rysów twarzy, ani nawet nie dostrzegłam ich strojów, choć wiedziałam, że są śnieżnobiałe, byłam też pewna, że wszystkie postacie są pełne ciepła, dobre i że pragną mojego szczęścia, a także szczęścia innych ludzi. Choć było ich tak wielu wyraźnie odczuwałam pomiędzy nimi obecność mojego braciszka. Dopiero teraz zrozumiałam jak bardzo zanim tęskniłam, jak był mi bliski, zupełnie jakbyśmy byli jednością, jakbym bez niego nie mogla istnieć. Niektórzy nieco różnili się od innych, choć nie potrafiłam określić w jaki sposób, ale wiedziałam, że byli bardziej dostojni, choć w ludzki, zwykły sposób nie można zrozumieć jak można być jeszcze bardziej dostojnym od tych wspaniałych, świetlistych postaci. Zrozumiałam jedynie

XIII Zigusiowe kamraty. Kożdy mo rozmańtych kamratow, znajomych i przocieli, kierzi go czasym nawiydzajom we chalpie, jedych zajś napotyko bela kaj i wtynczas ich piyknie pozdrowio, a som i tacy, ze kierymi dycko idzie porozprowiać o swojich starościach, a łoni sie niy pośmiejom, niy łobgodajom przed roztomańtymi klachulami, a jeszcze pocieszom we utropach, abo i łoprzezywajom ze dobrego serca i do sia przicisnom i ucholkajom, jak tego potrza. Ziguś Kryka tyż mioł roztolicznych kamratow i takich z roboty i somsiadow i takich, co w szynku poznoł, ale tyż mioł takich, co du dom prziszli, poslochali z dobrego serca i sami o swojich utropach pogodali bez gańby. Takich kamratow mioł sztyrech. Bywalo i tak, że wszyscy sie u Zigi w chałpie trefili i do kupy bonkawa, abo kista piwa wytuldali, choć kożdego poznol chlop w inkszym czasie i we inkszym miejscu, a kożdy boł inakszy, tak jak i Kryka boł inakszy niż inksze ludziska. Najnieskorzij z tych kamratow łod serca poznoł Ziguś Br

Zza szyby bańki deszczu tańczą podbijane wiatrem. fontanna kwiatów układa się w puchowy dywan w zagłębieniu kałuży. dziewczyna przykłada zimny nos do szyby. oddycha spadającym kwieciem. deszcz tętni w jej żyłach. śmierć stoi za jej plecami. śpiewa głosem poranionego owada uderzając o szyby. ból zamieszkał w jej domu. dziewczyna jest jego matką połyka go szlocha w niej deszczem. wyje zasypiając gdy niebo wolno zlewa się z ziemią. W parku kobieta wpatruje w zygzak nakreślony wykrzywioną  dłonią. tylko ona rozumie. jej syn uśmiecha się wyszczerzając zęby. widzi jasny promyk który przysiadł w jej włosach niczym zwinna jaszczurka. bawi się nim wzrokiem. jaszczurka prześlizguje się po ramieniu chowa się w gąszczu drzewa. przy jego pniu przycupnął  wózek z kołami jak oczy olbrzyma. na gałęzi dzikiej jabłoni usiadł szary gołąb. chłopiec schronił się w ciszy jego skrzydeł. W pewnym miejscu liście grają na palcach

Ewelina Kuśka- Bajka o śmieciu

V Fajne nie zawsze jest miłe.     Kazik był ochroniarzem. Dotychczas nie zwracałam na niego uwagi, głównie dlatego, że przebywał on najczęściej na zewnątrz, a jego pomieszczenie służbowe znajdowało się tuż przy wejściu. Widywałam go więc tylko przy wchodzeniu i wychodzeniu z terenu zakładu.  Jak się jednak okazało pozostałe dziewczyny znały go dobrze, a jego zaproszenie skierowane do mnie od razu zostało zauważone przez grubą Felę, która była okropną plotkarą. Kiedy tylko Kazik zbliżył się do mnie, wychodząca akurat na zewnątrz Fela od razu przystanęła i zaczęła bezczelnie przysłuchiwać się naszej krótkiej rozmowie. Ja zaś w pierwszej chwili pomyślałam, że ochroniarz zechce zajrzeć mi do torebki, zdarzało się bowiem, że sprawdzano dziewczyny czy nie wynoszą poszewek, albo kawałków materiału, z którego potem mogłyby sobie coś uszyć. Ja nigdy tego nie robiłam, gdyż bałam się odkrycia kradzieży, ale też przede wszystkim dlatego, że byłoby to nieuczciwe. Mimo pewności, że w mojej torebce n

Śliczna panienka syna kołysała Jastrzymbioki (po śląsku)

Mizerna cicha Po śląsku - Jastrzymbioki