Blog po śląsku- Ewelina Kuśka : Gwara śląska

                                                                Czarownica - ballada pochodzi z książki " Skąd sie bierom diobły"

Wczas

Jaki dynkmal. Umrzył Richuś na ciśniyni, leży na kiyrchowie. Niedowno go zakopali w zimnym, cichym grobie. Familijo łod Richusia zaczyna się głowić, jaki drogi dynkmal trza bydzie wystawić. Poszła baba z cerom na kiyrchow szacować, jaki Richusiowi mogby się podobać. A dynkmale roztomańte: z marmura, kamiynio i jeszcze inaksze . Rychtyg do zachcynio! Jedne majom krziże, a inksze aniołki, Przi jednych som ławki, kole inkszych stołki. A jaki kwioteczki! A jaki ozdoby! Rychtyg do zachcynio som nikiere groby! A miyndzy grobami jak z bajki cudnymi leży mały kopczyk usypanej ziymi, a na tej kupeczce je z patyczka krziżyk, a na tym krziżyczku siod se mały czyżyk. Niy siod na gobowcu piyknym i ozdobnym, łon śpiywoł na grobku, tym lichuśkim, drobnym. Pomyślała wtedy baba łod Richusia: „ Czy jo rychtyg dynkmal mieć bogaty musza?” A mono tam Richuś żyje w szczynśliwości   i dynkmal mu żodnej niy zrobi radości. Czy niy lepi spomnieć se ło tym co było,

Świynty Jon przichodzi. Osoby – 1. Sztefa, Bernada, Yma, Fela ( starsze kobiety), Agatka, Maryjka,Traudka, Cila      (młode), Leon, Achim ( chłopcy ), jeszcze dwie pary młodych, dwaj   chłopcy do skakania przez ogień. Scena jest podzielona w ten sposób, ze na jednej stronie stoją sztuczne choinki ( las), na środku siano (pole), po drugiej stronie szeroka błękitna szarfa (rzeka) i obok ognisko w takiej odległości żeby można było przez niego skakać. Scena I – pole. Bernada, Sztefa i Agatka grabią siano. Cały zespół śpiewa. Posenka I – Świynty Jon Bernada – Już je dość nieskoro, a to siano je dość dobrze przeschnione, jutro go mono pójdzie zbiyrać do stodoły. Sztefa – To zrobiymy teroz kopki, spiychejmy sie, bo już tam chyba Achima widza, jak idzie od lasa. Wyglondo na ta nasz Agatka, aże wyglondo. Bydzie pewnikiym chciał jeji wionek wyłowić, jak go ciepnie na woda, bo już od downa mo za niom łoko. Bernada – A ciebie by sie Agatko tyn Achim zdoł, abo ni? Agatka zawstyd

A my zmiynczoni. I Kajś pod progiym tompie jyż, cicho szuści las. Hazok wylynkany spi, Lis wahuje zajś. Ref. A my zmynczoni, zapadomy w śnik, Aż Pon Boczek dobrom rynkom wskrzesi nowy świt.    X2 II Mota loce, szuko gwiozd, Pije światło ś nich, zajś luftmysza woli ćmok. W lesie wyje wilk. Ref. A my… III Szczuka wiy, ze kaper spi, Toż sae brusi kły. Nad rzekom miesiączek już wonio ranne mgły. Ref. A my…

Karlus

Stacja IX Padze zajś na dworze, klupiom dźwiyrze w siyni. Tak se mysla, ze mój Hanys już sie niy odmiyni. Gańba o tym godać nojlepszej kamratce, Hanys wyloz zajś na wieczor, tompie już na klatce. Słysza jak gelynderr tam sie zy mnie śmieje, Hanys wyloz zajś na wieczor, choć na dworze leje. Zdo mi się, że pukna zaroz od pojstrzodka. Niy pomogom żodne płaczki, ani moja godka. Hanys idzie, a jo leża, niy poradzą stoć, a na dworze już niy padze, a zaczyno loć. Jak mom stanyć jutro rano i zrobić   śniodani, kie rozpadło sie na konski moji miłowani.

Stacja III We śniku tompało, ziymia się burziła. Gymbiczka tatulka się Hyniowi śniła, gymbiczka we płaczkach, wonglym umazano. Niy bydzie już bajtlym małym Hynio rano. We śniku gorało, gruba sie burziła. Mamulka ze śniku Hynia wybudziła. Bydzie teroz Hynio glowom familiji. Nad mamulkom Anioł bieluśki sie chyli, A mono gardina, kiero wyszkrobiła. Hyniowi przed chwilom gymbiczka sie śniła cołko uślimtano. Tatulek klynkali, a Hynio zajś stanył i musi żyć dali

Słownik śląski cz.II W opisie godziny wkradł się błąd. 12. 15 to inaczej sztwierć na jedna, a 12, 45 to trzy sztwierci na jednak. Przepraszam za pomyłkę.

Utopek Lojzik  cz. I Dobra rada Any

Wielki warzyni Rychtuj synku do Wilije bo już gwiozdka blysko, złotym blyskiym topi serca i łoświytlo wszystko. Rychtuj wartko łobrus, swiyca! Piyczcie muter ryba, bo Dzieciątko już do łokna klupie w ciymno szyba. Najgorszy z bajtlami je dycko do połenia we Wilijo. Przecyż już dycko starzi ludzie godali, że jak łojce ryczom po swoich pociechach w tyn dziyń to potym już bez cołki rok bydzie yno jedyn butel w doma, jedne wadzyni i nerwowani. Ja, dobrze sie tym starzikom godało, ale jako tu niy ryczec jak sie mo szejść synczyskow i to tak łokropnie zmierzłych jak u Gruchlikow z Cyntnerowca. Loboga, coż to   boły za synczyska utropione! Niy boło dnia żeby co niy napochały! A to prziszły uciaprane z wiyrchu na doł od marasu, a to po stromach skokały, a to zajś poprały sie z bajtlami od somsiadow. A już najgorszy boło z lontami, sztyjc prziszły w potarganych na konski galotach. Boroka Gruchliczka już se z tym ficowaniym rady niy dowała. Nojwiyncyj galot natargali Leuś i Piete

Bydymy piyc pierniki. Tam za łoknym noc sie szkli, gwiozdki jak łogniki, galan na mie czako zły, byda piyc pierniki Trzi dni bolo jeszcze do Wilije, a u Marcolow wiela roboty już niy zostało. Marcolka byli obrotno baba, toz chałapa mieli na czas przerobiono. W byfeju wszystki szolki, tayrze i byszteki aż sie miechtały, co tak boły wyglancowane, a gardiny i deczki boły tak wyszkrobione, że ciynżko ich boło złomać na poł. Helcia, cerka od Marcolki, kiero mamulce przi tymu całymu schranianiu pomogała myślała, ze pójdzie se terozki pokiołzać trocha po lodzie z kamratkami, abo ulepić jakigo bałwanka, bo sniyg boł taki mokry, praje do lepiynio roztomańtych kulek, ale Marcolka zajś zakozali ji z chałpy wylazować. - Dzisio bydymy piykły pierniki, a je z tym dużo roboty , musisz mi pomogać – padali. Boroka Helcia, choć od rana rychtowała sie do tego lotanio po dworze, to nic niy padała, yno pokiwała głowom, ze sie zgodzo, bo przeca mamulki słochać trza. Marcolka zaczyni rychto

Szmaterlok Śmioł sie szmaterlok z muchy masary, że jodo ściepki i ni mo miary, toż je bachrato, czorno, ciciato, a że je szpetno, ni może za to. Śmioł sie z koprucha, że je lichawy, ni to ryszawy, ni to czornawy, a skrzidła blade mo jak nieboszczyk. Lepszy by kopruch te skrzidła łoszczig. Śmioł sie szmaterlok z moty i z osy, że szkoda na te, łowady rosy I szkoda pary już na godani, bo styknie yno wejrzeć se na ni, a już śmiych biere na taki straszki. Lepszy niech noszom na gymbach maski. Śmioł sie szmaterlok z robotnej pszczoły. Lepszy by miała łyknyć gorzoły, niż sztyjc   harować we dni i w nocy, a żodyn ni mo jom za to w zocy. Zajś szmaterlokow sztyjc podziwiają, za to , że szumnie, leko furgajom, że majom skrzidła fest kolorowe, bo szmaterloki, to som królowe. Wszyscy im przajom i się dziwiają, jak nad łąkami piyknie lotajom. Yno zapomnioł szmaterlok isto, że blank niedowno boł szpetnom glizdom, cołkom fusiatom i fest szłapat

Siedzieli starka Siedzieli starka pod familokiym, z kierego cegła sie kruszy, cicho szeptali swoji zdrowaśki, pomogli niejednyj duszy. Totyż przy ławce z farby zdropanej przisiod se cilip i słochoł a wiater kiery furgoł łod gruby na zimne gorsci im chuchoł. Biołe gonsionki czampły przy ziymi pod gynsipypmpkiym lichuśkim co przebioł asfalt chocoż je słaby i jak uboże maluśki. Bioło zopaska w słońcu sie miyni i zdajom sie starka świyntom. Dobry Pon Boczek zaglondo z wiyrchu, bo Łon o kożdym pamiynto. Świynto Paniynka na groniu stojom, co wyloz z pojstrzodka ziymi, obdarzo wszystkich ze familoka dycko łaskami swojimi. Wroz z naszom starkom - patronkom ławki stojom przi fortce do nieba proszom dlo inkszych, bo przeca świyntym na ziymi nic już niy trzeba.

Bebok Starki i ciotki, opy i omy, somsiod i potka dobry znajomy, kożdy sztyjc straszy i yno godo, że zmierzłe bajtle, to bebok zjodo. Jak niy poschraniosz graczek z delowki, jak we Wilijo niy zjysz makowki, jak locesz, abo straszysz kamratki, jak klupiesz wieczor w dźwiyrze sąsiadki, to już cie straszom, że bebok leci. Zaroz wylezie i zeżro dzieci. Choć żejś go jeszcze niy widzioł wcale, bo sztyjc kajś siedzi som na powale, abo za ścianom szuści i klupie, abo spi w szparze w starej chałupie. Bebok w stodole, bebok je w rzece, a jak tam przidziesz, to łon uciecze. A je łoszkliwy, jak mało kiery, choć ni mo kryki, ani giwery. A jednak, bojom fest sie go dzieci, bo żodyn niy wiy, skoro przileci. Toż, kożdy dumo i rozważuje jak tyż tyn bebok sie prezyntuje. Czy łon je wielki jak kumin z gruby,   Abo, jak mrowca bebok łoszkliwy je mały, abo ciynki jak szpanga. Czy łon mo muskle i dźwigo sztanga, abo je leki jak gynsi piyrzi, abo si

Piyrsze zdrzadło

Jo byda wojokiym. Mie sie zdo że byda wojokiym. muskle mom jak cilip żyniaty. Je żech sztajfny i mocny we gorściach,   robia sie podany do taty. Rod sie piera na miecze i pałki, rod wyciongom autoki i tanki, a jak mlyko dopadna, to pija aż wutultom na roz   poł kanki. Niy boja sie myszy i szczura, po bosoku loca na wiosna, toż byda wojokiym i koniec. Yno jeszcze troszyczka urosna. Xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx Jeszcze kajś w pojstrzodku tyn pies wy mie wyje co bez głowy lotoł po Wańczury łące kaj w nocy traciły sie biołe kończyny mais i gynsipympki i miynty woniące . jeszcze kajś tyn bebok pod blachom mi kwionczy i pisko na cyji pod dźwiyrzami w siyni i czasym fojera pod starom dymbinom blank czerwionym łogniym w łoczach mi sie miyni jeszcze dłogom rajom idom straszki drogom że szkuty stowajom czasami mi dymba ale do tych berow z godek przi szkubaczkach śmieje po nocach moja śląsko gymba.