Przejdź do głównej zawartości

Bydymy piyc pierniki


Bydymy piyc pierniki.

Tam za łoknym noc sie szkli,
gwiozdki jak łogniki,
galan na mie czako zły,
byda piyc pierniki

Trzi dni bolo jeszcze do Wilije, a u Marcolow wiela roboty już niy zostało. Marcolka byli obrotno baba, toz chałapa mieli na czas przerobiono. W byfeju wszystki szolki, tayrze i byszteki aż sie miechtały, co tak boły wyglancowane, a gardiny i deczki boły tak wyszkrobione, że ciynżko ich boło złomać na poł. Helcia, cerka od Marcolki, kiero mamulce przi tymu całymu schranianiu pomogała myślała, ze pójdzie se terozki pokiołzać trocha po lodzie z kamratkami, abo ulepić jakigo bałwanka, bo sniyg boł taki mokry, praje do lepiynio roztomańtych kulek, ale Marcolka zajś zakozali ji z chałpy wylazować.
- Dzisio bydymy piykły pierniki, a je z tym dużo roboty , musisz mi pomogać – padali. Boroka Helcia, choć od rana rychtowała sie do tego lotanio po dworze, to nic niy padała, yno pokiwała głowom, ze sie zgodzo, bo przeca mamulki słochać trza. Marcolka zaczyni rychtować mąka, jajca, cukier, natron w małej tyteczce i miod od ujca Sztefana, kiery je pszczelorzym.
- Leć Helcia terozki po bonclok z fetym ze zbijanio, a potym prziniesiesz ze dwie krauzy apfelmusu, co my latoś zaprawiały.
Jeszcze ze samego końca postolika wyjyni Marcolka rozmańte prziprawy, kiere mieli skryte na przileżytość takigo ważnego pieczynio jak pierniki. Wszystko do kupy miyszali, fyrlali mamulka, bo trza być już dłogo gospodyniom, coby czego za mało niy nasuć, abo jeszcze gorszy – coby z czym niy przedobrzić, bo dosuć jeszcze idzie, ale odjąć z gotowego ciasta, to już je biyda. Helcia zajś zatym rychtowała żeleźne foremki jeszcze po starce, kiero dała se ich ekstra do piernikow zrobić u Kowola Wale. A rada dziołcha obracała w rynkach te serduszka, gwiazdeczki, miesiączki i kwioteczki.
- Jo rozkulom casto, a ty bydziesz mogła potym wykrować – nakozali mamulka, a potym corozto nowe konski ciasta rozkulowali wielkom drzewianom nudelkulom na stole, a Helcia wykrowała bardzo szykowne pierniki, ukłodała na posutych mąkom blachach i potym już yno czakały coby ich wrazić do piekaroka.
- Taki pierniki jak som dobrze wypieczone, to poradzom leżeć, a leżeć – godali przi kulaniu mamulka – Jedne, te najpiykniejsze powieszymy na chojinka, jedne zostawiymy na Wilijo na stoł, a reszta wrażymy do tej wielkij biksy, bo i po świyntach tyż wszyscy radzi maszkiecom.
Ja, Helcia wiedziała, że łone pooradzom dłogo leżeć, przeca jak kiejś bez lato przijechali ciotka Frida z Katowic, to mamulka jak ni mieli co stoł wartko położyć wyjyni z biksy te pierniki. A dobre boły, słodki choćby ich dziepiyro kiery piyk. Mały Zefliczek tak ich pojod, że aż uszy mu sie trzonsły, a łoczy to mu sie aż śmioły, co taki boły dobre, a chrupiące. Ja, nieroz taki pierniki z Godow sie przydały, że ani by żodyn niy pomyśloł. Pamiyntała Helcia jak ji starka kiejś rozprawiali o wojnie. Starzika wziyny Niymce we szterdziestym trzecim na zachodni front. Starka sie łogromnie o nich starali, bo przeca tacy młodzi jeszcze boli, dziepiyro co po weselu , tak se przoli, a tu musieli sie kajś prać starzik w cudzym kraju , we cudzym uniformie i we cudzej wojnie. Chcieli starka posłać tyż chłopu jako paczuszka z jodłym, abo ciepłe spodnioki, coby niy marznył tak we okopach, ale na front szło yno  posłać tako maluśko, lekućko skrzyneczka. Loboga, coż tu posłać, jak spodnioki som ciynżki, jodło ciynżki, no, yno cygarety boły leki. Ale starka chcieli tyż posłać cojś, coby starzik wiedzieli ,że o nich pamiyncom, i fest im przajom. Myśleli , myśleli, aż narozki spomnieli se o piernikach, o tych serduszkach i gwiozdeczkach, kiere bydom im spominać jak do kupy zaglądali se na niebo i jako tyż to było piyknie zarozki po weselu. Dycko to potym starzik spominali, jak dostali te piernikowe serduszka i gwiozdeczki, a jak yno o tym godali, to zarozki płaczki im sie pokulały po licach, co tak se mieli w zocy tyn pakunek.
- Obejrzyj Helcia – uradowali sie mamulka – Już łostatni konściczek ciasta kulom. Terozki zrob se ś niego jakigo fajnego chłopka, kierego upieczymy, a gymbiczka pomarzymy mu bryjom, zajś brzuszek i szłapki łozdobiymy lukrym, coby boł jeszcze słodszy. To bydzie twój piernikowy chłopek, a zawołej tyż jeszcze Zeflika, coby i łon se zrobioł swojigo chłopka, abo jaki zwierzątko.
Ja, to boła dycko nojwiynkszo uciecha dlo bajtli takiego chłopka se zrobic. Potym zaglądały jak mu w piekaroku rośnie głowa i jak hrubnie w łoczach. Trza yno fest dobrze przylepić te rączki i szłapki, coby przi pieczyniu niy uleciały.


Komentarze

Gwara śląska najgryfniejsze wlazowania

Kuloki i hajcongi

Jak już przidzie styczyń to praje dycko je bioło za łoknym, aże bioło, autami ludzie niy poradzom wyjechać ze swojich placow skuli śniegu, a kaj człowiek sie yno niy podziwo, lotajom ludziska po szesyjach z roztomańtymi hercowami i inkszymi łopatami i łodciepujom te wielki hołdy. Wszyndzi je gładko i trza dować pozor jak sie idzie we ważnej sprawie na klachy do somsiadki, abo do roboty. A jak je zima w chałpach! Trza hajcować we wszystkich piecach, bo inakszy pazury łod mrozu ulatujom. Jo dycko myślach że nojlepszy sie majom ci, kierzi miyszkajom na blokach, bo dycko majom ciepło, niy muszom sie marasić wonglym, ani wachować piecow, coby w nich niy zagasło, ale ostatnio słysza, że i na blokach ni ma tak blank dobrze, bo bezmała som tam jakiś haje o liczniki przi tych fojercongach. A zajś jak kiery miyszko we swoji chałpie, to musi już na jesiyń sie o wongel starać, a w zimie niy umi se bez żodnej komedyje ponść z chałpy, bo zarozki we piecu zagaśnie i kaloryfer zamiast parzić po puk

Bebok - straszki śląskie

Bebok Starki i ciotki, opy i omy, somsiod i potka dobry znajomy, kożdy sztyjc straszy i yno godo, że zmierzłe bajtle, to bebok zjodo. Jak niy poschraniosz graczek z delowki, jak we Wilijo niy zjysz makowki, jak locesz, abo straszysz kamratki, jak klupiesz wieczor w dźwiyrze sąsiadki, to już cie straszom, że bebok leci. Zaroz wylezie i zeżro dzieci. Choć żejś go jeszcze niy widzioł wcale, bo sztyjc kajś siedzi som na powale, abo za ścianom szuści i klupie, abo spi w szparze w starej chałupie. Bebok w stodole, bebok je w rzece, a jak tam przidziesz, to łon uciecze. A je łoszkliwy, jak mało kiery, choć ni mo kryki, ani giwery. A jednak, bojom fest sie go dzieci, bo żodyn niy wiy, skoro przileci. Toż, kożdy dumo i rozważuje jak tyż tyn bebok sie prezyntuje. Czy łon je wielki jak kumin z gruby,   Abo, jak mrowca bebok łoszkliwy je mały, abo ciynki jak szpanga. Czy łon mo muskle i dźwigo sztanga, abo je leki jak gynsi piyrzi, abo si

Przepisy po śląsku - Pikelsznita

Pikelsznita z ajerkoniakiym Pieczymy dwa biszkopty w bratrule – jedyn bioły i jedyn kakaowy. Oba mażymy ajerkoniakiym. Bierymy liter mlyka i warzymy dwa budynie śmietonkowe, mogymy tam dosuć trocha wanilie. Do krymu dodować po troszce ubitego fajnie masła, kierego bierymy kole szterdzieści deko. Sztyjc miyszać, coby sie cfołki niy porobiły. Krym mazać hrubo miyndzy biszkopty polote ajerkoniakiym i trocha po wiyrchu. Jak kiery rod, to może se to pomazać z wiyrchu polywom szekuladowom.