Przejdź do głównej zawartości

ż kołoczym do Młodego Pona - przedstawienie obrzedowe


I
Z kołoczym do młodego pona. wykonuje zespół Jastrzymbioki

W domu panny młodej – kucharka Ana, matka panny młodej Wichtora, dziewczyny do pomocy – 1 Francka, 2 Sztefa  3 Ludwina. Siedzą przy stole w kuchni, piją bonkawa.
Wichtora – I co, pokosztowałyście Ano tyn kołocz? Kiery je nojlepszy, bo mie się zdo, że tyn z bryjom, choć i tyn z makiym, tyż je fajnisty.
Ana  – Kożdy je dobry jak je świyży. Mie nojleszy szmakuje taki prosto ze pieca, jeszcze gorki, ale to ni ma dobre, bo zajś potym watroba wysiodo.
Wichtora – Ja na starość, to wszystko wysiodo. A wom dziołszko szmakowało? Wom tam jeszcze nic niy wysiodo, pra?
Francka – W pojstrzodku nic, ale szłapy mi wysiodajom od tego deptanio.
Ana – a co jo mom pedzieć, jak te młode już ustoć niy poradzom. Ja, pijcie ta bonkawa, bo jeszcze ta młodo musi łobrać kiere sznity pójdom do młodego pona.
Sztefa – Mono te moji, bo jo poradzą piyknie posypka ukłodać.
Francka – A mono moji, bo mój kołocz je dycko najszumniejszy.
Ludwina – A moji som nojbardzij wypieczone i jo se swoji blachy poznom.
Ana – Bele to niy bydzie z moji blachy ( śmieje się), abo z mamulczynej, bo my już som stare, to nom już je wszystko jedno, a wy jeszcze fest uciecha mocie, jak te wasze wybiere, bo to je na szczynści.
Wichtora – Ja, młodym kieby szczynści dopisowało, a nom to już pomału nic niy trza. Mie sie już łostatnio cera wydowo, je zech starkom dlo piynć wniukow, a mono chneda zajś byda mieć jakigo wnuka po tym weselu.
Ana – Tak to bywo z tymi starkami, jak w tej pieśniczce.

I piosenka – Za stołem panienki

Ana ( zwraca się do matki ) – A do potkow mosz narychtowany kołocz?
Wichtora – Ja, do potkow, do wszystkich ujcow, do farorza tyż trza zaniyść i do somsiadow,chyba żech żodnego niy pominyła.
Ludwina – A woniączki żejście wszyndzi powrażowali?

II
Wichtora – Ja i karteczki. Zarozki wom poczytom (wyjmuje bilecik) > coby nasi znajomi w pamiynci nos mieli, młodo para łod serca kołoczym się dzieli> Piyknie, pra? A terozki łobejrzicie te sznity ( wyjmuje jeden zapakowany kołocz i pokazuje wszystkim)
Ana – Toż wołej ta Felcia, czy już łobrała kiery kołocz poniesiecie do ślubnego.
Wichtora – Felcia! Felcia!
Wchodzi panna młoda.
Wichtora – Łobrałaś kołocz dlo ślubnego?
Felcia – Ja, tyn ze syrym i z tom szpiczatom posypkom łod Francki, łod Ludwiny z bryjom i z makiym łod Sztefy.
Wichtora – widzicie dziołchy, wszystki bydzie mieć szczynści i mono chneda się wydocie, bo łod kożdej po sznycie wybrała.
Dziewczeta głośno okazują radość.
Wichtora – Toż trza nom się do młodego zbiyrać.
Ana – a kto jedzie, bo jo musza tu dali kroć konski dlo tych somsiadow.
Wichtora – Felcia, wszystki dziołchy, jeszcze Achim starosta i somsiadka Hilda, bo poradzi piyknie śpiywać  i biere tyż swoja cerka Lusia żeby zbożym suła na szczynści dlo młodych. Toż rychtujcie się, a jo te konski narychtuja z kucharkom.

II piosenka o kołoczu.

W czasie trwania piosenki wszyscy opuszczają kuchnie, a  miejsce przy stole zajmują matka pana młodego –Matilda, ojciec – Alojz, pan młody - Ymil i starka. Starka obiera jabłko i nuci > Wszystkie nasze dzienne sprawy>
Starka – jakiś som latoś posmyrszczane te jabłka, gibko ich biere.
Matilda – dyć te najszumniejsze my na bryja do kołocza zesmażili, bo ludziom trza dać co nojlepsze.
Alojz – bezmała u Wichtory i Bercika już się wracali łod piekorza, mono z kołoczym zaro tu bydom. Rychtuj sie Ymil. Jeżejś chocioż poczosany?
Ymil – joch je dojść gryfny.
Starka – niech się ta młodo raduje że mo takigo szwarnego, młodego galana. Za moich czasów łojcowie chłopa wybiyrali cerze, takigo, kiery mioł dużo morgow. Nieroz boł już stary, a dziołcha młodo i musiała go brać. A potym to roztomańcie bywało. Jak choćby w tej pieśniczce
III

III piosenka – Łożynioł sie stary dziod.

Alojz – Cicho, baby, bo chyba rychtyg idom z tym kołoczym.
Wchodzą z kołoczem.
Matilda – Jezderkusie! Z kołoczym do Ymila przyszli.
Hilda – Witejcie łojcowie łod młodego pona, witejcie starko i ty panie młody. Przichodzymy sam z kołoczym, bo bez tego niy bydzie weselo.
Lusia – Kaj je tyn młody pon, bo tu sie o niego rozchodzi?
Achim – Joch je starosta. Prziszlech oszacować
czy bydziesz tej Felcie dojść gorko miłować.
Bo godka rychtuja już na wykupiny,
A frela rychtuje na wiano pierziny.
Pokoż mi się synku co cie oszacuja,
Bo weselny kołocz już pod nosym czuja.
Ymil – Przaja Felci i je żech gotowy do weselo.
Lusia – toż ci o przociu zaśpiywomy, a jo posuja zboże, coby wom się dobrze dzioło. ( Sypie zbożem z worka)

IV piosenka – Siadła pszczółka.

Wichtora – a teroz to nojważniesze z czym my sam prziszli. Felcia, godej swojimu istnymu o tym kołoczu.
Felcia – Tu mosz mój galanie kołocz wypieczony
I posypka, jak te liczka łod twej prziszłej żony.
Dolny konsek je z makiym, cobyś po inkszych ni mioł szmaku,
Drugi je z biołym syrym, cobyś boł zy mnom dycko szczyry,
A tyn wiyrchni je ze marmuladom, cobyś boł w doma jak boczonie przijadom
IV

Podaje mu kołocz, a on go podaje swojej matce.
Sztefa – A na wiyrchu mosz woniączka,
cobyś ta istno dycko całowoł po rączkach.

V Piosenka –
Wichtora – to teroz Ymilku już chneda bydziesz w naszej familiji.
Matilda – Ja, Pon Bog zaplać za tyn fajnisty kołocz. Radzi my som żejście ś nim prziszli.
Alojz – Podźcie ku stole, zaroz wom poleja. Dlo bob mom fajno , świyżo jajcowa, to już je na weseli, bo przeca godzi się żeby młody pon doł gorzołka i coby jom niy brakło.
Hilda – Toć, gorzolki ni może braknyć, bo łona je dobro na wszystko.

VI piosenka – Gorzołka dobra

W czasie trwania piosenki Felcia zakrada się za stół i podkrada butelkę wódki. Potem pokazuje ją dziewczyną i publiczności.
Felcia – Ukradlach jedna flaszka jak obyczaj korze żeby młody mioł na wykupiny.
Francka – A nie widzieli cie?
Felcia – Chyba ni.
Lusia – Ucz się żeby mieć wprawa jak bydziesz chłopu po kapsach sznupać.
Wichtora ( zwraca się do Matlidy) – Toż potym pokosztujcie tego kołocza kumo, musicie go łoszacować.
Matilda – Ja, a terozki skosztujcie keksu. Jo go już na weseli piykłach, bo łon dłogo je swiyży.
Hilda – Toż zaśpiywejmy jeszcze tymu młodymu o tyj wolności, bo terozki już bydzie dycko pod babskim pantoflym
VII piosenka – A ty mosz co zejś chcioł.
Alojz – wypijcie jeszcze po jednym.

V
Wichtora – Sam mocie fajnie, ale i jo i dziołchy som my słabe, łod rana kołocz my piykły, a jeszcze teroz trza go rozdować, lotać po sąsiadach. Trocha bajtle pomogom roznosić.
Alojz – To se nazbiyrajom jakich kotlokow, bydom rade.
Hilda – Ja, czas na nas, bydźcie zdrowi, a chneda się na weselu spotkomy do kupy.
Alojz – A wtynczas bydzymy tańcować i pić do rana. Ale terozki już z Panym Bogiym.
Wichtora – Podźcie, bo momy jeszcze wiela lotanio. Ale du dom pójdymy z pieśniczkom, bo trza nom się radować i Pon Boczkowi dziynkować.

VII Piosenka na zakończenie.



Komentarze

Gwara śląska najgryfniejsze wlazowania

Kuloki i hajcongi

Jak już przidzie styczyń to praje dycko je bioło za łoknym, aże bioło, autami ludzie niy poradzom wyjechać ze swojich placow skuli śniegu, a kaj człowiek sie yno niy podziwo, lotajom ludziska po szesyjach z roztomańtymi hercowami i inkszymi łopatami i łodciepujom te wielki hołdy. Wszyndzi je gładko i trza dować pozor jak sie idzie we ważnej sprawie na klachy do somsiadki, abo do roboty. A jak je zima w chałpach! Trza hajcować we wszystkich piecach, bo inakszy pazury łod mrozu ulatujom. Jo dycko myślach że nojlepszy sie majom ci, kierzi miyszkajom na blokach, bo dycko majom ciepło, niy muszom sie marasić wonglym, ani wachować piecow, coby w nich niy zagasło, ale ostatnio słysza, że i na blokach ni ma tak blank dobrze, bo bezmała som tam jakiś haje o liczniki przi tych fojercongach. A zajś jak kiery miyszko we swoji chałpie, to musi już na jesiyń sie o wongel starać, a w zimie niy umi se bez żodnej komedyje ponść z chałpy, bo zarozki we piecu zagaśnie i kaloryfer zamiast parzić po puk

Bebok - straszki śląskie

Bebok Starki i ciotki, opy i omy, somsiod i potka dobry znajomy, kożdy sztyjc straszy i yno godo, że zmierzłe bajtle, to bebok zjodo. Jak niy poschraniosz graczek z delowki, jak we Wilijo niy zjysz makowki, jak locesz, abo straszysz kamratki, jak klupiesz wieczor w dźwiyrze sąsiadki, to już cie straszom, że bebok leci. Zaroz wylezie i zeżro dzieci. Choć żejś go jeszcze niy widzioł wcale, bo sztyjc kajś siedzi som na powale, abo za ścianom szuści i klupie, abo spi w szparze w starej chałupie. Bebok w stodole, bebok je w rzece, a jak tam przidziesz, to łon uciecze. A je łoszkliwy, jak mało kiery, choć ni mo kryki, ani giwery. A jednak, bojom fest sie go dzieci, bo żodyn niy wiy, skoro przileci. Toż, kożdy dumo i rozważuje jak tyż tyn bebok sie prezyntuje. Czy łon je wielki jak kumin z gruby,   Abo, jak mrowca bebok łoszkliwy je mały, abo ciynki jak szpanga. Czy łon mo muskle i dźwigo sztanga, abo je leki jak gynsi piyrzi, abo si

Przepisy po śląsku - Pikelsznita

Pikelsznita z ajerkoniakiym Pieczymy dwa biszkopty w bratrule – jedyn bioły i jedyn kakaowy. Oba mażymy ajerkoniakiym. Bierymy liter mlyka i warzymy dwa budynie śmietonkowe, mogymy tam dosuć trocha wanilie. Do krymu dodować po troszce ubitego fajnie masła, kierego bierymy kole szterdzieści deko. Sztyjc miyszać, coby sie cfołki niy porobiły. Krym mazać hrubo miyndzy biszkopty polote ajerkoniakiym i trocha po wiyrchu. Jak kiery rod, to może se to pomazać z wiyrchu polywom szekuladowom.