Przejdź do głównej zawartości

Herody - przedstawienie obrzędowe

wykonuje zespół Jastrzymbioki

Herody

Dzieci bawią się na podłodze. Gospodarz huśta najmniejsze dziecko na kolanie, gospodyni kroi ciasto.

Gospodarz

- Rajtu, rajtu Bartoniu, kaj to jedziesz na koniu?

A jo jada do Gliwic, ni mom konska rynkawic,

yno same gonki, co przikrywom sonki.

Rajtu rajtu Bartoniu kaj to jedziesz na koniu/

Gospodyni - Niy podciepuj tak wysoko tego dziecia, bo go o ordeka chlaśniesz i z graczki przidom płaczki. Podźcie lepszy na swaczyna, zostało jeszcze pora sznitow zisty ze Godnych Świąt. Mocie dzieci, biercie.

Dzieci częstują się babką, gospodarz zagląda do okna.

Gospodarz - Pierońsko zima je dzisio na dworze i śniega tela. Bołech zajrzeć na krowy, dołech im siana. Mono za jakiś czas trocha popuści, bo nom zmarzną boroki.

Gospodyni - A ogacioł żejś dobrze dźwiyrze z chlywa?

Gospodarz - No toć, jeszczech tam dzisio zaglondoł, a krowy se tyż nachuchają, to chyba niy pomarzną.

Gospodyni - Niy starej się, dyć chyba my wszystko jak trza za zima porychtowali

Posenka I – Idzie zima

Gospodarz - Terozki już ni ma czas, żeby się takimi rzeczami tropić. Gody przeszły, idzie Nowy Roczek, chneda o wiośnie pójdzie myśleć. A terozki trza nom się radować pod wiela jeszcze maszkety som w doma. Prowda dzieci?

Ktos puka

Gospodyni - Cicho yno bydźcie, słysza jakiś klupani, ludzi wiela słyszeć, jak szuszczom szłapami po zmarzłym śniegu. Otworz chłopie dźwiyrze.

Wchodzom kolędnicy

II koleda – Pon Jezus się rodzi

Po kolyndzie chodzi

A nom kolyndnikom

Zaśpiywac się godzi Hej, kolynda, kolynda

Kaj yno miyszkocie

Z nieba pokój mocie

A nom kolyndnikom

Co dobrego docie Hej kolynda, kolynda.

Pobłogosłow Boze

W doma i na dworze

We chlywie w stodole

Las i cołki pole Hej kolynda, kolynda.



Diabeł goni dzieci, anioł go odgania, śmierć staraszy kosom, koza rogami.

Gwiazda - Witomy wos piyknie z kolyndom, idom do was Herody, chyba ich niy wyciepniecie.

Gospodyni - Niy wyciepnymy, yno serca uradujymy. Wlyźcie do pojstrzodka, bo mroz je na dworze i się du dom ciśnie.

Marszałek - Joch je królewski marszałek, zrobcie miejsce wielkimu krolowi Herodowi, dejcie mu stołek, a mie styknie ryczka.

Śmierć - Miyni się wielkim krolym, a jo i tak wezna jego dusza jak łod kożdego człeka, hi, hi, hi.

Herod siada na krześle.

Herod - I co tam za wieści mosz dlo mie Marszałku?

Marszałek - Roztomante klachule po wsi drzistajom, ze narodzioł się sam jakiś bajtel i mianują go krolym.

Herod wstaje oburzony

Herod - Jako to tak?! Ni ma inkszego krola oprócz mie.

Marszałek - Bezmała od wschodu idom do ciebie wielki krolu trzej mynżowie – jakiś myndrce, chcom się łopytować o tego bajtla co to się narodzioł.

Herod - Jak bydom blisko poślij ich do mie, mono się co wiyncyj dowiym. Ni ma przeca inkszego krola procz mie. To być ni może!

Marszałek wychodzi

Herod sam do siebie - Coż to może być za bajtel? O kim oni godajom?

III – koleda



Anioł - Tam w Betlejym niedaleko narodzioł się krol wszechświata. Radujom się anieli i cołki niebo tańcuje z uciechy. A piyrsi ku niymu pastuszkowie się skludzili i pokłonili mu się, woł i osioł przi nimymu stojom, bo ubodzy bydom piyrszymi, a bogaci łostatnimi.

Diabeł - A cołki piekło az się warzi ze zgryzoty! Coż to się porobiło?!



Marszałek wpada i staje przed królem.

-Marszalek - Krolu złoty! Idom ci trzej mynżowie, chom z tobom godać.

Herod - Toż wołej ich do pojstrzodka.

IV kolęda – Mędrcy swiata

Krolowie wchodzą i kłaniają się Herodowi

Melchior – Witej nom piyknie wielki krolu Herodzie. Niy gorsz się że po twoji ziymi deptomy, ale gwiozda nas tukyj przikludziła.

Kacper - Gwiozda, kiero fest na niebie blyduje. Sznupali my we starych ksiyngach i tam boło naszkryfane, że tako gwiozda yno roz się yno rodzi, a oznajmuje łona, że nowy, wielki krol sie narodzioł. I ta gwiozda nas przikludziała na twoji ziymie.

Herod- Ale mie się synek niy narodzioł.

Baltazar - Ta gwiozda się niy myli, łona oznajmuje, że się sam wielki krol narodzioł, kiery bydzie władoł cołkim światym. Bydzie łon możnych ze tronow ściepowoł, a maluczkich wywyższoł.

Herod –Ale tukyj ni ma inkszego krola oprócz mie.

Melchior – Łon bydzie nad wszystki krole.

Kacper – Niy gorsz się na naszo godka, ale przeca my tyż som krole, a pokłon mu chcymy łoddać.

Baltazar – Niy gorsz się, że tak wroz w gości my się skludzili, momy wiela kamelow, trocha yjzlow i słożby. Ale niy starej się tym, bo gwiozda pokazuje, że tyn nowy krol się w Betlejym narodzioł, toż yno mu się pokłoniymy i zajś bydymy się nazod du dom kludzić.

Anioł - Chwała na wysokości Pon Boczkowi a ludziom pokoj na ziymi.

V – koleda

Herod – Toż idźcie, kie musicie, a jak krola znojdziecie, to wlyźcie sam nazod, cobych i jo wiedzioł jak rychyg wyglado i w kierym miejscu się narodzioł, a wtynczas pójda i tyż mu się pokłonia.

Mędrcy wychodzą kłaniając się.

Diabeł – Już je zasioto nienawiść we sercu łod krola Heroda. Terozki yno przidzie czakać, aż mord popełni i piekło uraduje, a potym byda mog nareszcie porwać jego czorno dusza. Już się doczkać ni moga.

Śmierć - A jo się raduja, że mu byda mogła tom kosom głowa uciąć.

Straszy dzieci kosom, te uciekają z piskiem

Gospodyni – Niy strosz mi bajtli, śmiertko przebrzidło.

Odgania ją, a dzieci chowają się za jej fartuchem.

Herod wstaje, chodzi nerwowy, po czym przyzywa ręką marszałka.

Herod - Słyszołeś wszystko? I co ty na to? Myślisz, że łon się już narodzioł?

Marszałek – Kie gwiozda tak godo myśla, że tak się stało.

Herod - Niy bydzie inkszego krola procz mie.

Po chwili namysłu

Herod - Poślesz wojokow do miasta, niech pozbijajom wszystki bajtle do dwóch rokow. Prziwachuj tego i pamytej, że odpowiadosz za to głowom.

Marszałek - Już leca krolu.

VI – pieśń stała się nowina miła – kapela bardów.

Gwiazda - Cołki Betlejym ślimce, płaczki wielki kulo, pozbyły mamulki swoji bajtle, wojoki ich pozbijały.

Śmierć - Joch miała dużo roboty.

Anioł - Świynty Jozef zebroł swoja familijo i uciyk ś nimi do Egiptu, czako ich dłogo rajza. Maluśki Jezus obstoł, coby mog w spokoju urosnyć, chneda zbawi cołki świat.

Diabeł - A na krola Heroda przyszła oszkliwo choroba. Chneda pójdzie do piekła.

Anioł - Mono jeszcze na koniec się nawroci.

Diabeł - Na to niy zezwola, już ni mogą się doczkać na jego dusza.

Anioł - Ale Pon boczek je litościwy, mono jeszcze się nawroci.

Diabeł - Już jo nad nim stoja. Odyndź niebieski duchu.

Anioł - Ty się lepszy usuń.

Przepychajom się

Śmierć - Oba się odsuńcie. Mój już je Herod, terozki skroca go o głowa. Za twe grzychy, za twe zbytki, idź do piekła, bojś ty brzydki.

Robi nad nim ruch kosom.

Herod kładzie się na ziemię.

Koza - Herod bydzie potympiony, a dziynki małymu Jezusowi kożdy może być zbawiony

VII Kolęda

Gospodarz - Piyknie wom dziynkujymy za te Herody, za to żejście tu prziszli i o nas pamiyntali. Matka dej kolyndnikom zisty, a jo im po sznapsie poleja żeby niy zmarzli za fest jak bydom po chałpach chodzić.

Król Melchior - Za kolynda dziynkujymy, zdrowio , szczynścio wom życzymy, cobyście się mieli jak w niebie anieli

Kacper - Coby wom nowonarodzony dycko błogosławił, byście zdrowi byli i coby wos zbawił

Baltazar - ą na Nowy Roczek kiery nom nadchodzi życzymy niech żytko w polu wom obrodzi

Gwiazda - Niech się gowiydź howie i niech się rozmnożo, dobre plony niech do wom Matuchna Bożo

Koza - Niech się wom darzi, niech wos bajtle słochajom i na dobrych ludzi niech powyrostajom.

A my teroz dali z kolyndom pójdymy, a jak dożyjymy za rok tu wstąpiymy.

Gospodarz - Piyknie dziynkujymy

Gospodyni - A biercie jeszcze na doroga keksu i z Panym Bogiym

Herody wychodzą

Gospodorz - Podobało się wom dzieci?

Dzieci - Ja.

Gospodyni – Toż jak urośniecie narychtujymy wom z łojcym taki lonty i tyż bydziecie po Herodach chodzić, coby tradycjo niy zaginyła.

Gospodarz – A terozki rychtujcie się poleku lygać, bo niyskoro się zrobiło, ale na koniec zaśpiwejmy jeszcze roz nowonarodzonymu.

VIII koleda





Komentarze

Gwara śląska najgryfniejsze wlazowania

Kuloki i hajcongi

Jak już przidzie styczyń to praje dycko je bioło za łoknym, aże bioło, autami ludzie niy poradzom wyjechać ze swojich placow skuli śniegu, a kaj człowiek sie yno niy podziwo, lotajom ludziska po szesyjach z roztomańtymi hercowami i inkszymi łopatami i łodciepujom te wielki hołdy. Wszyndzi je gładko i trza dować pozor jak sie idzie we ważnej sprawie na klachy do somsiadki, abo do roboty. A jak je zima w chałpach! Trza hajcować we wszystkich piecach, bo inakszy pazury łod mrozu ulatujom. Jo dycko myślach że nojlepszy sie majom ci, kierzi miyszkajom na blokach, bo dycko majom ciepło, niy muszom sie marasić wonglym, ani wachować piecow, coby w nich niy zagasło, ale ostatnio słysza, że i na blokach ni ma tak blank dobrze, bo bezmała som tam jakiś haje o liczniki przi tych fojercongach. A zajś jak kiery miyszko we swoji chałpie, to musi już na jesiyń sie o wongel starać, a w zimie niy umi se bez żodnej komedyje ponść z chałpy, bo zarozki we piecu zagaśnie i kaloryfer zamiast parzić po puk

Bebok - straszki śląskie

Bebok Starki i ciotki, opy i omy, somsiod i potka dobry znajomy, kożdy sztyjc straszy i yno godo, że zmierzłe bajtle, to bebok zjodo. Jak niy poschraniosz graczek z delowki, jak we Wilijo niy zjysz makowki, jak locesz, abo straszysz kamratki, jak klupiesz wieczor w dźwiyrze sąsiadki, to już cie straszom, że bebok leci. Zaroz wylezie i zeżro dzieci. Choć żejś go jeszcze niy widzioł wcale, bo sztyjc kajś siedzi som na powale, abo za ścianom szuści i klupie, abo spi w szparze w starej chałupie. Bebok w stodole, bebok je w rzece, a jak tam przidziesz, to łon uciecze. A je łoszkliwy, jak mało kiery, choć ni mo kryki, ani giwery. A jednak, bojom fest sie go dzieci, bo żodyn niy wiy, skoro przileci. Toż, kożdy dumo i rozważuje jak tyż tyn bebok sie prezyntuje. Czy łon je wielki jak kumin z gruby,   Abo, jak mrowca bebok łoszkliwy je mały, abo ciynki jak szpanga. Czy łon mo muskle i dźwigo sztanga, abo je leki jak gynsi piyrzi, abo si

Bajka o śwince po śląsku

Bajka o śwince                                     Babuć Kulo sie po placu babuć we marasie, rod w gnojoku ryje, po pije w kalfasie, kaj je reszta wopna i stare pająki, co się przipryczyły zza płota łod łąki. Gryzie babuć   wongel jak słodki bombony, po pije go wodom, kaj gebiz łod omy leżoł zmoczony. Woda zzielyniała, skuli tego bardzij mu tyż szmakowała. Zeżro wieprzek mucha,   ślywki ze swaczyny, po ym se po prawi resztom pajynczyny. Godali nom   oma, że nikierzi ludzie som gynau zmazani, choćby te babucie. Dejmy na to ujec, jak przidzie naprany, tyż jak wieprzek śmierdzi i je okulany. Śmiejymy sie z wieprzkow, ale wszyscy wiedzom- kożdego   babucia kiedyś ludzie zjedzą.