Dziwne przipadki Zigusia Kryki cz.XIV

XIV Zigusiowe interesa.

Ziguś Kryka boł człowiekiym zaradnym  i łobyrtnym. Bestoż bez cołki życi ciągło go do robiynio roztomańtych interesow. Dycko chcioł dorobić sie wielkich pijyndzy, coby kiejś wystawic se wielucno chałpa, kaj mog by gorzołka za szynkwasym sprzedować, na cyji grać ludziom, a nojlepszy by boło, jakby na postrzodku izby piykne dziołchy do jego muzyki tańcowały w takich kolorowych cycychaltrach i przigadowały mu jaki je ś niego sztramski karlus.

Ja, taki szynk prziciągnyłby wszystkich chłopow z roztomańtych dziedzin, a łonymu by to przisporziło bogactwa i bołby u wszystkich w zocy. Coby jednak tako tańcbuda mieć, musiłby sie piyrsze jako inakszy dorobić, bo jego geltag z gruby ledwa stykoł na jodło i opłaty, a przeca do szynku tyż mu sie chciało iść i na jako muzyka wylyźć.

Kombinowoł Ziga, jak koń pod gorka, jako by do pijyndzy prziść, a jeszcze, coby sie niy narobić i te pijondze przed Wichtorom skryć, a o Małgoli, to już ani ni ma co godać, bo ta co łapła, to choćby do studnie wciepoł.

Jak jego piyrszo baba handlowała na torgu, to chcioł, jak to padajom -na jejim puklu co przidubnyć. Czasym, jak jom zmiynioł na sztandzie, to na kotlokach jom cyganioł, ale co, jak baba zazdrosno boła o te inksze handlyry, kierym piyknie przigadowoł i wolała, coby zamiast stoć na torgu, lepszy jakogo owocu do sprzedowanio natrząsł ze stromow. Czasym kupowała śliszki, abo płonki łod Blatoniow, bo łoni mieli nojwiyncyj tych stromow. Toż kozała Zigusiowi chodzić tam łobiyrać owoce.

Jednego razu zejrzoł chłop, że ze stroma, kiery boł blank blisko Błatoniowej chałpy, idzie fajnie do łokna zaglondać. A tam praje przeblykała sie Zyta, Błatoniowo cera, kiero kiejś do jednej klasy ś nim chodzowała. Toż przisiod chłop na gałynzi i zamiast płonki łobiyrać, do tego łokna yno sztyjc wyzyzowoł.

Coż, kie ujrzała go baba i  i łokropnego larma narobiła, a jak Wichtory na torgu trefiła zarozki wszystko ji wyklaprowała. Haja mioł Ziga wtynczas łogromno i łod tego czasu zakozała mu jego slubno na płonki wlazować. Kozała mu potym autobusym wozić te płonki do Wodzislawio, bo tam miała czasym nojynty sztand, jak boł torg.

Coż, kie jedego razu, jak wioz chłop gruszki , to wysuły sie łone ze taszow na delowka, kiej tyn autobus na zakrycie sie przechylił. Że Ziguś siedzioł na zadku, to te gruszki kulały sie do przodku aż ku szoferowi, a ludziska ich zbiyrały i podowały do zadku, ale co drugo sie straciła po drodze. I tak zamiast nafolowanej tasze prziwioz Ziga poł tasze gruszek. Baba zajś mu zrobiła wielki larmo, bo se myślala, że sprzedol ich kaj po drodze, a pijondze przesmolił..

Łod tego czasu padała, że już nie chce żodnego pomoganio i Zigusiowi sie kotloki skończyły w kapsie.

Potym zajś wynokwioł inksze ineresa, coby co zarobić. Trocha pijyndzy zarobioł na swojim psie Łatce, kierego bez pora rokow ludziom sprzedowoł, a tyn zajś dycko nazod przilecioł, ale jak go Blatoń forom przejechoł inters się na dobre skończoł. Wynokwioł potym Ziguś, że bydzie złom sprzedowoł , bo coroz bardzij do gory idzie, a przeca u kożdego na placu jaki klamory leżom. Piyrsze wyzbiyroł wszystko ze swojigo placu, ale jak zebroł Wichtorze kopaczka, kierom dycko ploła w zegrodce, baba zrobiła mu tako haja, że wiyncyj złomu przi chałpie niy szukoł.

Jednego razu zejrzoł przi szesyji wykopane taki studziynki na deszczowka, na kierych ciynżki, żeleźne dekle leżom, toż uznoł, że nic sie przeca niy stanie, jak se pora takich dekli wytargo i sprzedo. Zaczon łod tych, co blisko jego chałpy leżały, bo niy chciało mu sie ich z daleka pryczyć. Coż, kie zaroz na drugi dziyń do tej studziyki wpod baran łod Fizinej, kierego z łąki  gnała ku chałpie, a jak wpod to szłapa se złomoł i musiała go baba dobić, coby sie niy tropioł. Jak zejrzała Fizino, że te studziynki dekli ni majom, to tak dłogo lotała po wsi, aż nareszcie ji stary ożyrok, Stanik Kondziołka poskarżoł, że widzioł jak Kryka brechom te dekle podważoł. Zarozki tyż poleciała Fizino do Wichtory i sądami zaczyna jom straszyć, aż boroka baba tak sie wylynkała, że zapłaciła somsiadce za tego barana. Niy trza już ani dodować jako zajś haja mił Ziguś w chałpie, toż wyncyj dekli niy wytargowoł.

Chneda potym zejrzoł zajś, że w lufcie wiszom kable na sztrom i uznoł, że jaky ich tak po konsku poucinać, to szłoby piykny pijondz na tym zarobić. Wiedzioł, że jak urżnie kable to sztromu niy bydom mieć w doma, ale przeca w inkszej dziedzinie - czamu ni? A mioł  Ziga wielki nerwy na takigo kamrata z roboty, kierymu na miano boło Wacek Karwik. Inksze chłopy tyż na niego przezywały i godały na niego, że je lizydupom i pieronym łognistym, kiery sztajgrowi na kamratow skarżoł. Nojbardzij uwzion sie na Zigusia i sztyjc lotoł na niego z kożdom pioerdołom. Za to Ziga tak go niy ciyrpioł, że ani zaglondać na niego niy chcioł. A jak wynkowioł z tymi drotami na sztrom, to mu sie spomiało zarozki o Karwiku i jeszcze to, iż dziepiyro co asioł sie łon w robocie, że se nowy telewizor kupioł. „ Już ty na niego niy pozaglondosz” - padoł se w duchu i jeszcze w tyn som wieczor wybroł sie do inkszej dziedziny, kaj Karwik miszkoł na kole, do kierego przi zadnim szuzblechu przipion kole kety tako prziczepka ze starych blachow na tyn złom.

Jak już boł blisko, to podeszoł do łokna łod Karwika i dziwoł sie jak se chłop rożygnył tyn telewizor i jak cołki rod roztopyrczył sie na szislongu, coby na niego zaglonać przi bonkawie. Potym Ziga wyjon ze prziczepki rozkłodano drabinka i zaczon na nia lyźć, coby uszczignyć szykowny konsek tego drota ze sztromu. Jak yno uszczig z jednej strony to zarozki Karwikowi telewizor zgasnył, a Ziga łapnył potym kabel i uciyk du dom. Lotol potym Kawik cołki wieczor od łokna do łokna i zaglondoł, że inksi we wsi majom sztrom, toż uznoł, że tym telewizor mu sprzedali schacharzony i zaczon po nimu tak prać, że w końcu go na drobne łograbki rozczaskoł.

Kie mioł Ziga prziczepka przi kole, to jeździoł niom czasym i złom zbiyroł łod ludzi ze wsi.. Tak boło, aż przijechoł jednego dnia do Any Wysłochowej, swoji kamratki, kiero kiejś ś nim do szkoły chodzila, a potym jak sie wydała zaczyna gospodarzić ze swojim chłopym na ojcowiźnie. Ana miała pod szopom kole chlywikow postawione stare, rozlecane koło po swojimu starziku, kierego sie pozbyć chciała, toż padała Zigusiowi, coby se go wzion na złom. Kryka zalecioł po niego z wielkom uciechom, rod, że Ana ni mo czasu ś nim klaprować, ani po placu go okludzać, bo praje bajtla narodzonego  miała. Poszoł Ziga za ta szopka, ale tam stoły dwa koła – jedne cołki zaruściałe, bez kety, a drugi blank nowe ze światłymi szuzblechami i skorzanym zicym. Łapnył chłop na złom te nowe, bo se pomyśloł, że mu wiyncyj za taki szumne zapłacom, a jeszcze w tyn som dziyń, jak już koło boło sprzedane przileciała Ana z wielkim larmym, że Ziga ji nowe koło ukrod. Ani niy boło godki, że przeca sama baba mu kozała go zebrać. Ana zrobiła taki butel, że Wichtora ji musiała łod rynki zapłacić za to koło z tego co praje uhandowała. Toż Ziga mioł potym w doma jeszcze wiynksze larmo. A prziczepka, kiero mioł chłop przi swojim kole Wichtora mu zebrała i na torgu sprzedała, coby już nigdy po złom ś niom niy jeździoł.

Za jakiś czas wynokwioł Ziguś inksze interesa. Mioł przeca za chałpom garaż piykny, mkurowany, przerobiony z downej szopki, przi kierej kiejś chlywiki stoły. Prozny boł tyn garaż i yno trocha klamorow w nim zawodzało. Toż czamu by ni mog sie nadać na co pożytecznego, coby pijondze  ś  niego jaki mieć. Bez cołki życi przeca chcioł mieć tako restauracyjo, coby ludziska tam chodzili gorzołki sie napić, potańcować i na frele piykne pozaglondać. Kie niy szło zarozki wielkij chałpy wystawić, to i garaż je dobry coby intersa napocząć. Piyrsze wysnorził w pojstrzodku tyn garaż, klamory wystawioł ze zadku za winklym , coby ich ze szesyje widać niy boło, łod malyrza Ericha Szlosarka kupioł trocha farby i łobiylył ściany i łordeka, potym przinios ze ciaperkuchnie pora stołkow i stoł, kiery zawodzoł na powale. W rogu ustawioł ławka ze stodoły, na kierej jeszcze stary Kryka downymi czasy siadowoł i z tej ławki zrobioł szynkwas, a na koniec kupioł pora flaszek gorzoły, coby ludziska do niego ożrać sie lotali. Namowił swojigo kamrata Bronka Kokota, kiery rod sie za baby przeblykoł, coby tańcowoł przi cingowej rułce, co jom kiejś pod beszongym znod, a Ziguś mioł do tego tańcowanio przigrywać na cyji. We piyrszy dziyń chcioł zrobić Ziguś wielki otwarci, coby klijyntow ściągnyć i toż gorzołka polywoł za darmo. Roz dwa sie o tym zwiedziało pora ożyrokow ze wsi i zarozki przilecieli, coby sie tej gorzolki natultać. Wszystko byłoby fest piyknie kieby ni to, że fest chalatali na Bronka Kokota, bo zarozki zaczyni go szacować i pedzieli, że ta frela mo jakisik za wielki muskle i wszyscy sie jom lynkali. Erich Szlosarek, malyrz, kiery tyż prziszoł pozaglondać pedzioł, że przilkudzi Zigusuiowi Agata Szczypkowo, kiero wszyscy znali, bo dycko za szekulada, abo za cygareta chłopom w szynku tańcowała. Choć ta Agata boła łoszkliwo, puklato i świdrato, to i tak wszyscy pedzieli, że wolom na nia zaglondać niż na Bronka. Coż, kie baba niy chciała tancować w takim małym szynku wroz z Kokotym, kiery poł garażu sobom zajon, a niy chcioł ani rusz slyźć z parketa. Szekluda sie Agacie niy zdała  i pedziała, że za taki poświyncyni, to chce dwie halby gorzołki i nowy klajd, bo jak pedziała, tako artystka niy bydzie w bele czym wystympować. Skończyło się na tym, że Ziguś wytrzasł łotlano baba ze swojigo lokalu. Na drugi dziyń, jak już nareszcie wygnoł wszystkich ożyrokow, kierzi do rana niy chcieli ponść do chałpy zaczon w końcu robić interesa. Toż padoł, że terozki za gorzłka trza płacić. Jak ożyroki dowiedziały sie, że darmocha sie skończyła, to już sie żodyn w garażu u Zigusia niy pokozoł.

Wiela rokow nieskorzij, jak sie już Ziga ożynioł z Małgolom to wynokwił, że bydzie tyn garaż noimoł, toż doł do cajtonga ogłoszyni. Za jakiś czas znod sie panoczek, kiery chcioł go nojonć na roztomańte byrny, kable, momyntki, drotki, sztekry i inksze klamory, kiere muszom być, coby sztrom  mieć. I bołby Ziga w końcu pijondze mioł na tym garażu, kieby ni to, że synki od Małogole po leku wszystki klamory kajś wyforowały. Traciło sie wszystko jedne za drugim, choć Ziguś proł sie w piersi, że przeca drugigo klucza do garażowych dźwiyrzi ni mo. Panoczek w końcu łokropnie się znerwowali, poczyni Kryki sądami straszyć, a za jakiś czas zebroł reszta klamorow i jeszcze Zigusia łobgodoł po cołkij wsi, że je złodziyj i chcachor i łod tej pory żodyn wiyncyj u niego garaża niy chcioł noimać.

Jednego razu zajź wynokwioł Kryka, że przeca na wiyrchu dwie izby mu stojom  wyrychtowane, a prozne. No, mono ni aż tak wyrychtowane, ale w jednej jeszcze blank dobry stary pryk po starce stoł i szrank jeszcze za starej Polski kupiony. Toż czamu by tego niy nojonć za piykne pijondze. Jak Wichtora  jeszcze żyła, to słyszeć ani o tym niy chciała, bo dycko miała w pamiynci, jak jeji łojcowie jeszcze żyli i tyż noimali izba jednej familiji, kiej łona jeszcze bajtlym boła. A potym, jak się jejich nojstarszo cerka wydowała, to chciała z chłopym w tej izbie miyszkać, ale tej familije niy szło sie nijak z chałpy pozbyć. A jak mamulka chcieli ich z chałpy wytrzaść, to baba jom przeklyna i wszystki jeji bajtle, a potym to sztyjc jakiś sromoty skuli tego mieli. Piyrsze tatulek wczas umrzyli, choć jeszcze Abrahama niy dożyli, potym chłop od tej nojstarszej cerki zrobioł bajtla Tekli, kiero z roztomańtymi sie zadowała i z chałpy poszoł, potym zajś młodszego bracika choroba ścisła i wrzod go zaczon łobrożać. A na koniec boło jeszcze gorszy i skuli tego Wichtora zarzekła sie, że łona nigdy żodnymu swojich izbow niy bydzie noimać.

Dziepiro jak baba umrzyła zaczon Ziga noimać izby na powale jednymu karlusowi, kiery na kryka żoł z Tilkom Ostrzołczynom i skuli tego ludziska krziwo na niego zaglondali. Zigusia to niy szterowało, stykło mu , że pijondze mu płacili. Coż, kie tej Tilce niy szło wygodzić z tymi izbami. Sztyjc halatała, że ściany som krziwo wymurowane i ani łobrozka niy idzie na nich prziwiesić, że kromlojter z łordeki ślatuje i bez to byrny sie trzaskajom, że na dźwiyrze trza zaciągaczka wiyszać, bo za nimi wieje, a z piecyka z ruły sztjc sadze sie kopcom, bo kumin je krziwy i co zawieje, to luft nazod cofie. Ziguś tuplikowoł gupi babie, że przeca to ni kumin je krziwy, a Meluzyna w nim rajcuje i jak wiater zawieje, to tymi sadzami suje po izbie, a kromlojter ni dziwota, że ślatuje, jak na pryku tak z karlusym wyrobiajom bez cołki noce, zajś ściana łod downa stoji i jeszcze sie przeca niy łobuliła.  Ale baba yno swoji i skuli tego jejigo jaszczynio, tyn karlus przestoł Zigusiowi pijoindze płacić. W końcu wytrzasł ich Kryka z izbow i pedzioł, że kaj indzinj se majom grzeszyć, a ni w jego chałpie, bo łon je chłop bogobojny i pobożny jak mało kiery.

Potym jeszcze te izby noimoł Hubertowi Figasowi, kierego jedyn gospodorz od siebie wytrzas, skuli tego, że ze wszystkich rzeczy na świecie nojbardzij niy rod boł mydła oglondać, a ku tymu, niy rod tyż sie strzigioł i golił, skuli czego ludziska mu wampir godali. Chłopa tego jeszcze z daleka widać niy boło, ale już go boło czuć. Zigowi to niy zawodzało, a znerwowł sie dziepiyro, jak Hubert po miesiącu pomiyszkanio pedzioł., że łod downa roboty ni mo, a w hasiokach bardzo pijyndzy znojść niy idzie, toż płacić ni mo razinku z czego.

Wtynczas tak sie znerwowoł Ziguś Kryka, że pedzioł, iz żodnych interesow niy bydzie już wynokwioł i lepszy konsek choćby bele jakij roboty, niż taki wynokwiani, jako by tu do pijyndzy prziść.