Przejdź do głównej zawartości

Dziwne przipadki Zigusia Kryki cz. VIII

VIII Zigusiowe straszki.

Ni ma chyba na cołkim świecie takigo człowieka, kiery by sie czego niy boł. O nikierych, to by szło pedzieć, że sie radzi czegoś bojom, a jak widziom takich, co majom wielko łopowoga, to se wynokwiajom roztomańte straszki, coby tych odważnych tyż wylynkać.
Na cołkim Śląsku nazbiyrało sie mocka roztomańtych styraszkow. Jedni w ni wierzom, jedni sie ś nich pośmiywajom, choć czasym potym jak leżom sami we pryku, to galotami trzepom, a som i tacy, kierzi pierom sie w piersi i zaklinajom, że sami widowali straszki. Jedni godajom o utopcach, inksi o samotnych duszyczkach, kiere jako świycorze po lasach ludzi smykajom, jeszcze inksi godajom, że słyszeli co kudłato Meluzyna w kuminie wyrobiała, a nojwiyncyj je takich, kierzi godajom, że ich kieryś złymi ślypiami urzyk, abo, że widzieli na kiyrchowie czyśćowe duszyczki. Ziguś łod malutkosci słochoł tych godek łod starzikow, ujcow, potek i ciotek, a noleżoł do tych, co radzi sie bojom, ale tyż i radzi inkszych straszujom. Som wylynkoł praje na smierć Ana Gajdowo jak jeszcze za karlusa za dziołszkami lotoł. A jednego razu zdało mu się, że widzi kole stawu łod Materzoka maluśkigo chłopka. Potym dycko chłopom we szynku rozprowiol, że na własne łoczy utopca widzioł, a jak wypioł pora piw , to godoł, że sie z tym utopkiym proł o ryby, kierych mały chłopek mioł pełny sak, a jak już boł blank naprany, to som zaczynoł wierzić, że chytol go za maźglate gorści, miyndzy kierymi mioł tako błana, jak u aprykołzy i zaklinoł sie, że przi brzegu stoła utopcula, kiero na te ryby tyż niy poradziła sie doczkać, bo chciala ich warzić. Chłopy jednak godki Zigusiowe miyndzy bery i bojki styrkali, co go fest gorszyło, toż dodowoł jeszcze , że na łąkach łod Fridka Bobrzika jaroszka spotkoł, kiery go pomacoł. Ale, jak chłopy chciały wiedzieć kaj go pomacoł, to niy chcioł pedzieć., bo się gańbowoł.W tego jaroszka som fest wierził i godoł, że rynka by se dol uciąć, coby udowodnić, że to ni ma bojka. Przeca już starzik, łojciec łod Krykule, jak jeszcze żyli rozprowiali o nim, że sie na łąkach Fridkowych pokazowoł.
Ziguś kiejś som w to bardzo niy wierził, aż do czasu jak zaczon bez ta łąka na przima z cuga z roboty wracać. Bez dziyń o tym wcale niy myśloł, ale jak szoł z popołedniowej szychty i boło blank ćima to sie do zadku łoglondoł i strach go broł. Mono tyż i z tego strachu go jednego razu logromnie zamorziło, tak, że du dom by niy dolecioł. Toż czampnył se pod jedynym krzokiym, kiery na tej łące rosnył i wtynczas to go jaroszek pomacoł, a właściwie by szlo pedzieć, że chlasnył go z łotwarej gorści bez rzić. Borok Ziguś jak skoczyl to zdało mu sie, że miesionczka na niebie siongnie,a jak du dom przilecioł to dziepiyro sie kapnył, że mo pełne galoty. Jak już sie łoporzadzioł, to zejrzoł, że na lewym połrzidku mo łodbito czerwono gorść łod jaroszka. Skąd mioł borok wiedzieć, że to Fridek szoł ożarty ze szynku i tak zesłob, że na swoji łące pod krzokim zostoł leżeć. Boło ćma i Fridkowi zdało się, że daleki gwiozdy na niebie furgajom w kołko, a miesiączek je coroz niżyj i niżyj, aż naroz spod i zostoł wisieć blank nad jego gymbom. Niy pomyśloł se przeca Fridek, że to może być rzić łod Zigusia Kryki. Tak sie borok polynkoł, bo myśloł, że to je koniec świata, kie miesiaczek na ziymia spod, że z tego strachu z cołki siły chlasnył go tak fest, aż nazod na niebo wstapił. Łodtad Ziga rozprowioł wszystkim w szynku o jaroszku, a na Fridusiowe łąki wiyncyj niy wlazowoł.
Chłopy śmioły sie yno z tych godek, a jedyn taki ożyrok Stanik Kondziołka, kierego sie dycko błozna trzimały wpod na knif, coby Zigusia jeszcze bardzij postraszyć. Toż jednego razu przeblyk sie za śmiertka i na wieczor, jak Ziga mioł lygać przed jego łoknym po placu zaczon z kosom tańcować. Ziguś zejrzoł śmiertka za łoknym i fest sie przeląkł, bo mu sie zdało, że przidzie po niego, , kie z takom uciechom po placu tańcuje. Przeżoł jednak noc, ale na drugi dziyń tak zesłob, że na rewir musoł iść. Myśloł, myśloł, aż uznoł, że ta śmiertka prziszła na jego plac mono skuli tego, że je rowny i dobrze ji sie na nim tańcowało. Stanikowi jednak niy stykło, że roz Zigusia postraszoł, bo pedzioł, że taki uciechy już chyba w życiu mieć niy bydzie, toż zajś wynokwioł, że na drugo noc przeblecze się za strzigonia. Borok Ziguś zajś widzioł jak po jego placu tańczy ze srogimi zakrwawionymi zymbiskami, ze kierych jeszcze kapała rozpuczono tomata, kierej Stanik na wieczerzo niy zjod, coby lepszy efekt boł. Przeżoł jednak i ta noc Ziguś, toż uznoł, że strzigoń prziszoł tańcować na jego rownym placu, bo je dobrym gospodorzym. Na trzecio noc jak zejrzoł Ziguś srogigo wilkołaka łobleczonego we skora łod kozy znerwowol sie już niy na żarty i postanolwioł zrobić straszka na straszki.
Po co majom mi cudze straszki po placu lotać, jak jo se mogą mieć swojigo – pedzioł do mamulki, jak się go pytali czamu przinios z pola srogo bania i bez dziura łod spodku jom wywnontrzo. A jak we wieczor na Zigusiow plac przilecioł straszny dioboł z prawdziwymi widłami i z logonym z momyntki, zejrzol wele płota prawdziwego straszka z piekła rodym, kierymu łodymkniono gymba blyszczała łoszkliwym światłym, choćby chciała tego lichego diobła zeżrać pospoły z kopytami. Zlynk sie Stanik Kondziołka bo pomyśloł, że to som Lucyper posłol sam tego straszka, coby go do piekła porwoł, bo je sromotnym ożyrokiym, kiery Zigusia po nocach straszy. Łod tej pory Stanik boł sie straszkow niy myni niż Ziguś, a jak pora rokow nieskorzij zajś udało sie Kryce go wylynkać praje na śmierć przestoł gorzołka pić i do kościoła zaczon lotać we kożdo niedziela do połednia, a potym jeszcze na nieszpory. A postraszoł Ziga Stanika blank nieświadomie, chneda po tym, jak mu niebogo Wichtora umrziła.
Skuli tego, że chalatoł o nia po cołkich dniach i boło mu za niom tak teskno, że w gorzołce toploł utropy i roz boł już tak naprany, że na kiyrchow zaszoł wieczor, coby na jejim dynkmalu posiedzieć i pospominać dobre czasy. A praje kole Wichtorzinego grobu kopidoł rychtowoł dziura dlo Kuby Pytlika, kierego Pon Boczek powołoł z tego świata. I tak fest ożarty Ziguś wpod do tego świyżo wykopanego grobu, a że praje cołki popołedni sipiało, to ujyżdżoł tam w pojstrzodku na mokrej glinie i niy poradzioł sie na wiyrch wygramuźlać. Praje wtynczas na przima bez kiyrchow lecioł Stanik do szynku. Łod czasu, jak go Ziguś tom baniom na placu postraszoł boł sie Stanik kiyrchowa na wieczor, ale jeszcze bardzij sie boł, że mu szynk zawrzom, a szmaki mioł łogromne, toż na nic już niy zaglondoł. I praje jak lecioł wele grobu łod nieboszczki Wichtory ujrzoł konsek dajij rynka wystyrczono ze ziymie, a jakiś głos pedzioł do niego chyba ze samego piekła.
Kamracie pomoż mi wylyżć, bo som se niy poradza!
Już sie Stanik gorzołki niy napioł, yno potym bez trzi dni z pryka niy wylazowoł, a yno czakoł aż tyn nieboszczyk, abo som dioboł przidzie po niego, coby go do piekła porwać.

Komentarze

Gwara śląska najgryfniejsze wlazowania

Kuloki i hajcongi

Jak już przidzie styczyń to praje dycko je bioło za łoknym, aże bioło, autami ludzie niy poradzom wyjechać ze swojich placow skuli śniegu, a kaj człowiek sie yno niy podziwo, lotajom ludziska po szesyjach z roztomańtymi hercowami i inkszymi łopatami i łodciepujom te wielki hołdy. Wszyndzi je gładko i trza dować pozor jak sie idzie we ważnej sprawie na klachy do somsiadki, abo do roboty. A jak je zima w chałpach! Trza hajcować we wszystkich piecach, bo inakszy pazury łod mrozu ulatujom. Jo dycko myślach że nojlepszy sie majom ci, kierzi miyszkajom na blokach, bo dycko majom ciepło, niy muszom sie marasić wonglym, ani wachować piecow, coby w nich niy zagasło, ale ostatnio słysza, że i na blokach ni ma tak blank dobrze, bo bezmała som tam jakiś haje o liczniki przi tych fojercongach. A zajś jak kiery miyszko we swoji chałpie, to musi już na jesiyń sie o wongel starać, a w zimie niy umi se bez żodnej komedyje ponść z chałpy, bo zarozki we piecu zagaśnie i kaloryfer zamiast parzić po puk

Bebok - straszki śląskie

Bebok Starki i ciotki, opy i omy, somsiod i potka dobry znajomy, kożdy sztyjc straszy i yno godo, że zmierzłe bajtle, to bebok zjodo. Jak niy poschraniosz graczek z delowki, jak we Wilijo niy zjysz makowki, jak locesz, abo straszysz kamratki, jak klupiesz wieczor w dźwiyrze sąsiadki, to już cie straszom, że bebok leci. Zaroz wylezie i zeżro dzieci. Choć żejś go jeszcze niy widzioł wcale, bo sztyjc kajś siedzi som na powale, abo za ścianom szuści i klupie, abo spi w szparze w starej chałupie. Bebok w stodole, bebok je w rzece, a jak tam przidziesz, to łon uciecze. A je łoszkliwy, jak mało kiery, choć ni mo kryki, ani giwery. A jednak, bojom fest sie go dzieci, bo żodyn niy wiy, skoro przileci. Toż, kożdy dumo i rozważuje jak tyż tyn bebok sie prezyntuje. Czy łon je wielki jak kumin z gruby,   Abo, jak mrowca bebok łoszkliwy je mały, abo ciynki jak szpanga. Czy łon mo muskle i dźwigo sztanga, abo je leki jak gynsi piyrzi, abo si

Przepisy po śląsku - Pikelsznita

Pikelsznita z ajerkoniakiym Pieczymy dwa biszkopty w bratrule – jedyn bioły i jedyn kakaowy. Oba mażymy ajerkoniakiym. Bierymy liter mlyka i warzymy dwa budynie śmietonkowe, mogymy tam dosuć trocha wanilie. Do krymu dodować po troszce ubitego fajnie masła, kierego bierymy kole szterdzieści deko. Sztyjc miyszać, coby sie cfołki niy porobiły. Krym mazać hrubo miyndzy biszkopty polote ajerkoniakiym i trocha po wiyrchu. Jak kiery rod, to może se to pomazać z wiyrchu polywom szekuladowom.