Przejdź do głównej zawartości

Fedziuszka

Fedziuszka

Podyndź diewuszka, to dla ciebie – wyciągła posmrszczano rynka.
Dała mi piykny, kolorowy lampion, dycko mi sie takigo chciało. Naokoło świyczki, powyszczigowane z czerwinych, modrych i złotych papiorkow miyniły sie małe gwiozdeczki, spod kierych zaglonadało na mie Dzieciątko ze żłobka.
Wejź, diewuszka na roraty – zaśpiywała.
Dycko zdało mi się że śpiwała, tako miała dziwno, ukraińsko godka.
Tako jom pamiyntom, dycko uśmiychniono starka z inakszy sfjonzanom chustkom niż nasze baby.
Do Jastrzymbio skludziła sie zarozki po wojnie z chłopym i dwoma synkami. Ale niy boły to jeji bajtle. Fedziuch mioł przed niom piyrszo baba, kiero umrzyła. Łona zostawiła mu troje dziecek.
Jak wdowiec zaczon zolycić z Agneszkom, kiero boła starom dziywkom, jego nojstarszej cerze szoł piytnosty rok. Agneszka zaprzoła tym bajtlom cołkim sercym, tak jak przoła swojimu pirszymu galanowi. Cołki życi myślała jaki tyż bydzie tyn jeji istny, czy aby piykny, wysoki, robotny, a jako ji bydzie przigadowoł, jak ji bydzie przoł. Coż, kie doczkać sie niy szło, a roki mijaly. Jak trefioł sie Fedziuch niy namyślała sie dłogo, choć ludziska bele co ło nim godali.
Ślub wziyni po Wielkanocy, niy zaglondali, że boła wojna, przeca kożdo kiejś sie skończy. Fedziuch sztyjc lotoł do Niymcow, cojś tam yno ś nimi cegierzoł, a potym ludzie ze wsi cofali sie łod niego, ślazowali mu z drogi. Fedziuszka tego niy widziała, wolała niy widzieć, tak jak niy widziała tej zażartości w łoczach łod Fedziuchowej cery.
Jednego wieczora, jak rzykała swoji zdrowaśki, dziołcha skryła sie za dźwiyrzami z izby, w rynkach dzierżała srogi noż. Wiela niy brakowało, a Neszka leżałaby zażgano pod stołkiym, o kiery oprzito rzykała. W łostatnij chwili Fedziuch łapnył cera za rynka. Zeproł jom wtynczas, aże zeproł, tak , że niy miała wiyncyj łopowogi ciepnyć sie na macocha.
Jednego dnia baba praje szkrobała ziymioki jak Fedziuch, blady choćby wopno na ścianie wpod do kuchnie.
Pakujcie manatki! - ryknył
Jeszcze w tyn som dziyń ruszyli za Niymcami na zachod. Źle by ś nimi boło jakby ich Rusy dopadły. A front szoł za nimi, aże szoł. Kiery to może wiedzieć czamu w Jastrzymbiu zostali. Czy sam niy boli sie już pomsty swojich krajokow?
Robota znod Fedziuch u piekorza za pomagiera, a i dach nad głowom dlo synkow i baby. Cera została na Ukrainie.
Niy pojda ś niom – pokozała rynkom na Neszka.
Minyło trocha czasu. Ruski front przeloz, a ludzie przestali sie piekorza pytać czamu tyn pomagier tak śmiysznie godo.
Jednego dnia prziszły jakiś chłopy w ancugach i z hutami na głowach, padali, że reprezyntujom nowo władza i Fedziuch mo iść ś nimi. Zdało sie, że chlop już niy przidzie, ale Agneszka rzykała do Nojświyntszej Paniynki. Terozki łona pomogała piekorzowi, a i synki by sie czasym na co przidały, kieby ni miały Fedziuchowej natury.
Jak sie piekorz pokapowoł, że go łokrodajom z kotlokow kozoł im sie trzimać z daleka łod piekarnie. Ciynżko boło Neszce używić rosnących karlusow, ale jakby co, wiedziała kaj jeji chłop skroł krauza ze złotym, kiero przysmyczyli jeszcze ze Ukrainy.
Rzykała, rzykała, aż w końcu wyrzykała, bo jednego piyknego dnia prziszoł Fedziuch nazod, łobtargany, wysuszony z głodu, ale prziszoł. Niy chcioł godać o tym co boło. Mynczyło go kuckani i tyn pirziński bol po lewej stronie. Zdało sie , że sporządnioł i roboty bołby sie nareszcie chycioł roboty, kieby ni to chorobsko skuli kierego lich w łoczach.
A chłopoki niy kjradnijcie, coby z wos dobre ludzie boli. – napominoł, choć boło już za niyskoro.
Synki smykały sie po wsi po cołkich dniach, a łojcowie kryli przed nimi swoji cerki, coby sie z chacharami niy zadowały. Starszy Feluś niy boł ani na pogrzebie łojca, bo siedzioł gynau w hareszcie. Potym wyloz za pora rokow, ale bezmała zgwołcił i zamordowoł jakoś młodo dziołcha, za co zajś poszoł siedzieć. Maryjanek zdoł sie stateczniejszy. Już Fedziuszka radowała sie, że bydzie ś niego miała pociecha na stare roki, łożynioł sie i zaczon robić, ale niy boło tego dłogo. Młodo baba sztyjc jeździła nazdować Neszce, że nieroba i złodzieja wychowała. Pomogała ji boroka jak mogła, ale coż z tego jak babie się w końcu zmierzło, zebrała Fedziuchowego wnuka i uciykła ś nim tak, że żodyn jom niy poradzioł znojść. Hneda potym sie synek rozpioł, cojś pokrod, cojś popochoł i tyż skończoł we hareszcie. Jeździła do niego Fedziuszka dłogi roki, woziła mu jodło i rozmańte inksze rzeczy. Na starość przestała. Nigdy niy padała czamu.
Niejedyn jeszcze miałach potym lampion, ale żodnego tak niy pamiynca jak tyn Fedziuszczyn i to Dzieciątko, kiere zaglondało ze żołtego żłobka. Taki same mono i Neszka chciała mieć, taki mono miała Fedziuchowo cera, kiero została po wojnie w dalekij Ukrainie.

Komentarze

Gwara śląska najgryfniejsze wlazowania

Kuloki i hajcongi

Jak już przidzie styczyń to praje dycko je bioło za łoknym, aże bioło, autami ludzie niy poradzom wyjechać ze swojich placow skuli śniegu, a kaj człowiek sie yno niy podziwo, lotajom ludziska po szesyjach z roztomańtymi hercowami i inkszymi łopatami i łodciepujom te wielki hołdy. Wszyndzi je gładko i trza dować pozor jak sie idzie we ważnej sprawie na klachy do somsiadki, abo do roboty. A jak je zima w chałpach! Trza hajcować we wszystkich piecach, bo inakszy pazury łod mrozu ulatujom. Jo dycko myślach że nojlepszy sie majom ci, kierzi miyszkajom na blokach, bo dycko majom ciepło, niy muszom sie marasić wonglym, ani wachować piecow, coby w nich niy zagasło, ale ostatnio słysza, że i na blokach ni ma tak blank dobrze, bo bezmała som tam jakiś haje o liczniki przi tych fojercongach. A zajś jak kiery miyszko we swoji chałpie, to musi już na jesiyń sie o wongel starać, a w zimie niy umi se bez żodnej komedyje ponść z chałpy, bo zarozki we piecu zagaśnie i kaloryfer zamiast parzić po puk

Bebok - straszki śląskie

Bebok Starki i ciotki, opy i omy, somsiod i potka dobry znajomy, kożdy sztyjc straszy i yno godo, że zmierzłe bajtle, to bebok zjodo. Jak niy poschraniosz graczek z delowki, jak we Wilijo niy zjysz makowki, jak locesz, abo straszysz kamratki, jak klupiesz wieczor w dźwiyrze sąsiadki, to już cie straszom, że bebok leci. Zaroz wylezie i zeżro dzieci. Choć żejś go jeszcze niy widzioł wcale, bo sztyjc kajś siedzi som na powale, abo za ścianom szuści i klupie, abo spi w szparze w starej chałupie. Bebok w stodole, bebok je w rzece, a jak tam przidziesz, to łon uciecze. A je łoszkliwy, jak mało kiery, choć ni mo kryki, ani giwery. A jednak, bojom fest sie go dzieci, bo żodyn niy wiy, skoro przileci. Toż, kożdy dumo i rozważuje jak tyż tyn bebok sie prezyntuje. Czy łon je wielki jak kumin z gruby,   Abo, jak mrowca bebok łoszkliwy je mały, abo ciynki jak szpanga. Czy łon mo muskle i dźwigo sztanga, abo je leki jak gynsi piyrzi, abo si

Bajka o śwince po śląsku

Bajka o śwince                                     Babuć Kulo sie po placu babuć we marasie, rod w gnojoku ryje, po pije w kalfasie, kaj je reszta wopna i stare pająki, co się przipryczyły zza płota łod łąki. Gryzie babuć   wongel jak słodki bombony, po pije go wodom, kaj gebiz łod omy leżoł zmoczony. Woda zzielyniała, skuli tego bardzij mu tyż szmakowała. Zeżro wieprzek mucha,   ślywki ze swaczyny, po ym se po prawi resztom pajynczyny. Godali nom   oma, że nikierzi ludzie som gynau zmazani, choćby te babucie. Dejmy na to ujec, jak przidzie naprany, tyż jak wieprzek śmierdzi i je okulany. Śmiejymy sie z wieprzkow, ale wszyscy wiedzom- kożdego   babucia kiedyś ludzie zjedzą.