Pewnikiym jakby się Wos tak kiery spytoł jak dłogo na Śląsku sadzi się ziymioki niejedyn by zarozki odpedzioł, że łod dycko sie sam ziymioki sadziło, ploło i kopało. Ale muszą Wom pedzieć, że ziymioki niy wynodły wcale Ślązoki, a piyrsze wynodły ich Inkowie, taki narod, kiery żoł kiejś we Połedniowej Hameryce. Do Europy przywioźli ich Hiszpany dziepyro we XVI wieku i piyrsze mieli se w zocy ni te bulwy, kiere som na spdku pod ziymiom, yno kwiotka, kiere niejedna paradno dama wiyszała se przi dudliku, abo na klajdzie, czyli na paradnej sukni. Dziepiyro krolowa angielsko Helżbiytka uznała, że ziymioki som nojlepsze do jodła dlo biydokow, kierzy mogli sie nimi zaciść coby głodu ni mieli i wtynczas zaczynto fest te ziymioki sadzić. Na Śląsku sie łone fest przyjyny i ludziska radzi ich sadzli, a potym robili ś nich roztomańte maszkiety. To przeca my wynodli nojlepsze na świecie kluski śląski i biołe i czorne, kiere robi sie ze ziymiokow i ze szkrobku, kiery tyż je z ziymiokow. Ze ziymiokami je trocha roboty, bo trza ich ploć, a potym jak już im kwiotka przekwiynom to trza ich wykopać. Kiejś kopało się yno kopaczkami i woziło sie ich do chlywkow na tragaczach, a potym sie ich jeszcze przebiyrało na taki dlo ludzi i na taki dlo gowiedzi i styrkało sie ich do grodzow, abo do brogow takich we ziymi i przykrywało sie te brogi liściami, coby niy przemarzły. Do kopanio potrza boło dużo ludzi, toż po kopaniu tako gospodyni, u kierej się kopało robiła wszystkim gościna i wszyscy fest sie tymu radowli. Nojważniejsze dlo kożdej gospodyni boło coby mieć na zima słoma we stodole, ziymioki w grodzy i kapusta zakiszono w beczce, wtynczas zima niy boła żodnymu straszno. Terozki momy roztomańte maszyny i traktory do upawy ziymiokow, ale jedno nigdy się niy zmiyni – kożdy wiy, że ziymioki som nojlepsze, bo bez nich ni ma łobiady, a już placki bez ziymiokow istniec by wcale ni mogły.
Jak już przidzie styczyń to praje dycko je bioło za łoknym, aże bioło, autami ludzie niy poradzom wyjechać ze swojich placow skuli śniegu, a kaj człowiek sie yno niy podziwo, lotajom ludziska po szesyjach z roztomańtymi hercowami i inkszymi łopatami i łodciepujom te wielki hołdy. Wszyndzi je gładko i trza dować pozor jak sie idzie we ważnej sprawie na klachy do somsiadki, abo do roboty. A jak je zima w chałpach! Trza hajcować we wszystkich piecach, bo inakszy pazury łod mrozu ulatujom. Jo dycko myślach że nojlepszy sie majom ci, kierzi miyszkajom na blokach, bo dycko majom ciepło, niy muszom sie marasić wonglym, ani wachować piecow, coby w nich niy zagasło, ale ostatnio słysza, że i na blokach ni ma tak blank dobrze, bo bezmała som tam jakiś haje o liczniki przi tych fojercongach. A zajś jak kiery miyszko we swoji chałpie, to musi już na jesiyń sie o wongel starać, a w zimie niy umi se bez żodnej komedyje ponść z chałpy, bo zarozki we piecu zagaśnie i kaloryfer zamiast parzić po puk...
Komentarze
Prześlij komentarz